در ترجمه هاى خاندان خوانسارى، چند نكته قابل درنگ و تحسين برانگيز به چشم مى خورد:
1) شخصيت علمى آقا جمال و آقا رضى خوانسارى بر كسى پوشيده نيست . آقا جمال، كتابهاى «شرح لمعه»، «حاشيه خفرى» و «شفا» را تحشيه و آنها را شرح كرده است.
آقا رضى نيز بر كتابهاى «شرح لمعه»، «حاشيه خفرى»، الهيات «شرح تجريد» و«دروس» شهيد اول، شرح و حاشيه دارد. اين شرح و تحشيه ها، مرتبت علمى اين انديشمندان را در حوزه هاى فلسفه، فقه و كلام، نشان مى دهد. اينان با اين رتبه علمى، به ترجمه رو كردند. بدان معنا كه تلقّى ايشان از ترجمه، امرى سطحى و عاميانه نبود؛ بلكه آن را نوعى تبادل دانش و فرهنگ شمرده، برايش تخصص هاى لازم را شرط مى دانستند.
2) دقت و امانت در نقل مضامين زبان مبدأ به زبان دوم، به روشنى در ترجمه هاى برادران خوانسارى مشهود است.
آقا جمال در ترجمه «غرر» در موارد بسيارى، معانى محتمل را بازگو مى كند و به سادگى از يك ساختار، عدول نمى ورزد. به عنوان نمونه در ترجمه «قد» كه بر سر فعل مضارع درآمده باشد، چنين نوشته است: «گاه هست يا بسيار است». ۱ در ترجمه «شرّ الفقر المنى» مى نويسد: «بدترين درويشى، آرزوهاست و ممكن است كه ترجمه، اين باشد كه: بدى درويشى، آروزهاست». ۲ در ترجمه «شرّ الأمراء من ظلم رعيتّه» گفته است: «بدترين امرا كسى است كه ستم
1.شرح غررالحكم، ج۴، ص۴۶۸ـ۴۷۲.
2.همان، ص۱۷۲.
