است، تا بدان جا كه دهها كتاب در اين زمينه نگاشته شده كه از قديمى ترين آنها، «مأة كلمة» ابوعثمان عمرو بن بحر بصرى ـ معروف به جاحظ ـ (م255ق) است كه ترجمه و شرح فراوان از آن شده است. ۱
معروفترين كتاب جامع كلمات قصار حضرت، كتاب شريف «غررالحكم ودررالكلم» است. «دريايى پر از گوهر و آسمانى پر از انجم و اختر كه ياقوتهاى فروزان و اختران تابانش، ديدگان بيننده را در پرتو و لمعان انوار درخشانش، خيره و مات مى سازد». ۲
مؤلف «غررالحكم»
پديدآورنده كتاب، قاضى ناصح الدين ابوالفتح عبدالواحد بن محمد بن عبدالواحد تميمى آمدى (م510يا 550ق)، محدّث و قاضى شهر آمد (دياربكر كنونى تركيه)، يكى از بزرگان علماى شيعه اماميّه بوده است. ۳ وى از استادان ابن شهر آشوب سروى مازندرانى بوده و اجازه روايت كتاب «غرر الحكم» را بدو بخشيده است. ۴
آمدى، شاگرد احمد غزالي ۵ و به قولى پدر شيخ فقيه ابو محمد عبداللّه بن عبدالواحد بوده ۶ و از ديگر كتابهايش، «جواهر الكلام فى الحكم والأحكام» است.
آوازه «غرر الحكم»، از همان زمان تأليف، طنين افكن بوده و مورد كتابت و قرائت و
1.المحقّق الطباطبائى، ج۳، ص۱۲۵۲ـ۱۲۶۱ .
2.مقدمه غرر الحكم (انصارى)، ص خ.
3.معالم العلماء، ص۸۱؛ رياض العلماء، ج۳، ۲۸۱ـ۲۸۴؛ خاتمه مستدرك الوسائل، ج۳، ص۹۱ـ۹۳؛ طبقات أعلام الشيعة؛ ص۱۶۹؛ الذريعة، ج۱۶، ص۳۸ـ۳۹؛ غرر الحكم (انصارى)، ص۹ـ۱۲؛ مقدمه ارموى بر شرح غرر الحكم، ص سد ـ ف؛ دائرة المعارف بزرگ اسلامى، ج۲، ص۱۹۵؛ روضات الجنّات، ج۵، ص۱۷۰؛ أعيان الشيعة، ج۲، ص۹۵؛ فوايد رضويه، ص۲۵۹؛ ريحانة الأدب، ج۱، ص۲۸، هدية العارفين، ج۱، ص۶۳۵؛ اعلام، زركلى، ج۴، ص۱۷۷؛ معجم المؤلفين، ج۱، ص۲۱۳ .
4.معالم العلماء، ص۸۱ .
5.المحقّق الطباطبائى، ج۳، ص۱۲۸۱ .
6.رياض العلماء، ج۳، ص۲۸۴ .
