7) شرح حديث رأس الجالوت

اين رساله از تأليفات ملاعبدالصاحب محمد بن احمد نراقى (م1297ق) است.
مناظره و گفتگو و بحث علمى ائمه اطهار با سران كفر و الحاد، از جمله نقاط درخشان در حيات پربار امامان شيعه است. امام رضا(ع) نيز در طول حياث پربركت خويش، احتجاجات و مناظرات بسيارى با پيروان اديان و فرقه هاى گوناگون داشته است كه حاصل آنها دستمايه اى گرانبها براى متكلّمان شيعه محسوب مى شود.
از جمله اين مناظرات، گفتگوهايى است كه امام رضا(ع) با رأس الجالوت (بزرگ عالمان يهود) انجام داده است و جمعى از دانشمندان شيعه آن را شرح نموده اند، از جمله قاضى سعيد قمى كه شرح وى به نام «الفوائد الرضوية»، همراه با حواشى امام خمينى بر آن به چاپ رسيده است.
ملامحمد (فرزند ملااحمد و نوه ملامهدى نراقى) ملقّب به عبدالصاحب نيز شرحى براين حديث شريف نگاشته و در واقع، شرح وى، تكمله اى است بر شرحى كه جدّ او (ملامهدى نراقى) بر حديث مذكور نوشته بود.
مصحّح اين رساله، جناب آقاى محمد رضا حسينى است كه در مقدمه، توضيحى در باب حديث و شروح مختلف آن و اين شرح و شارح آن آورده است.

8) المكنون فى حقائق الكلم النبوية

اين رساله، اثر خامه عارف نامى قرن ششم و هفتم هجرى، ابو محمد روزبهان بن ابى نصر بن روزبهان بقلى شيرازى (م606ق) است كه در آن، شرح و تفسير عرفانى حدود 400 حديث از احاديث نبوى آمده است.
روزبهان بقلى با ذوق و تبحّرى كه در مسائل معنوى و عرفانى داشته، كلماتى از احاديث نبوى را انتخاب نموده كه داراى مضامين بلند و عرفانى بوده اند و با بيانى لطيف و دلپذير، تفسيرى عميق و دقيق از آنها ارائه داده است. برخى از كلمات را به اختصار و برخى ديگر را به تفصيل شرح نموده و از جمله حديثى در فضيلت حضرت فاطمه(س) را   آورده و شرح كرده است.
مصحّح اين اثر، محققّ گرانمايه، جناب آقاى على صدرايى خويى است كه در مقدمه اى مختصر به شرح حال و ذكر آثار روزبهان شيرازى پرداخته و منابع شرح حال وى را معرّفى كرده است و در پاورقى ها منابع احاديث رساله را از كتب روايى شيعه و سنّى مشخص نموده است.
اين رساله با نامهاى ديگرى همچون «شرح احاديث»، «كتاب المكنون»، «عرائس الحديث» و «مكنون الحديث» نيز شناخته مى شود كه مصحّح به تبعيت از محقّق فقيد، مرحوم دانش پژوه، نام «المكنون فى حقائق الكلم النبوية» را پسنديده و به واقع، نزديك تر دانسته است.
تصحيح رساله از روى نسخه منحصر به فرد موجود در كتابخانه آية اللّه مرعشى قم انجام گرفته است.
چنانكه پيشتر آورديم، در اين رساله، 400 حديث نبوى شرح شده است؛ ولى آنچه در اين دفتر از «ميراث» ديده مى شود، شرح 205 حديث است و ظاهرا قسمت دوم در دفتر بعد، منتشر خواهد شد.
گفتنى است كه «ميراث حديث شيعه»، مطابق با نامش بايد مشتمل بر آثار حديثى شيعه باشد و رساله «المكنون»، گرچه در نوع خود تأليف ارزشمندى است؛ اما شيعى بودن آن و شيعه بودن مؤلّف آن، قابل تأمل است.