را «مفوّضه» ناميده است. ۱
پس از مرگ محمّد بن حنفيه در سال 700م / 81ق ۲ گروه هاى مختلفى كه عموماً «كيسانيه» خوانده مى شدند، اعلام داشتند كه او نمرده و در حقيقت، همان قائم است. ۳ يك گروه از آنان، اعتقاد داشتند كه او روى تپّه «رضواء» بين مكّه و مدينه جاى دارد و خداوند، او را با آب و غذا اطعام مى كند. هميشه يك شير در سمت راست و يك پلنگ در سمت چپ از او محافظت مى كنند و اين امر تا ظهور مجدّد او تداوم خواهد يافت. ۴
يك گروه افراطى به نام «بيانيه» نيز ادّعا كردند كه پسر ابوهاشم، قائم است. ۵ آنان، سير امامان خود را او متوقّف كردند و منتظر ظهور مجدّد او شدند.
۶ به همين ترتيب، محمّد باقر(ع)، پدر بزرگ امام كاظم(ع) و جعفر صادق(ع) پدر ايشان نيز بعد از مرگشان هدف ادّعاهاى مشابهى قرار گرفتند.
گروه كوچكى كه توسط فرقه شناسان «باقريه» ناميده شده اند، معتقد به غيبت باقر(ع) بودند. ۷ اين گروه معتقد بودند كه او مهدى قائم است و اين واقعيت را پيامبر(ص) به جابر
1.الفصول المختاره من العيون والمحاسن، قم، ۱۳۹۶ق، ۱۹۷۶م، ص ۲۵۴.
2.محمّد بن حنفيه، فرزند على بن ابى طالب(ع) بود كه مادرش زنى غير از دختر پيامبر خدا فاطمه(س) بود. درباره او، ر. ك:
Fr. Buhi, Bayan b. Saman and the Bayaniyya , Muslim World, ۶۵, (۱۹۶۶), pp. ۲۴۱- ۲۵۳.
3.ر. ك به: فرق الشيعة، ص ۲۵ ـ ۲۷.
4.همان، ص ۲۶.
5.در مورد بيانيه، ر. ك:
W. f. Tucker, Bayan b. Saman and the Bayaniyya , Muslim World, ۶۵, (۱۹۶۶), pp. ۲۴۱- ۲۵۳.
6.فرق الشيعة، ص ۳۰.
7.التبصير في الدين والتمييز الفرقة الناجية عن الفرق الهالكين، شاپور بن طاهر اسفراينى، ويراسته ام كوثرى، قاهره: ۱۳۶۸ق / ۱۹۴۹م، ص ۲۲ ؛ الملل والنحل، الشهرستانى، ترجمه انگليسى، ص ۱۲ ؛ اعتقادات فرق المسلمين والمشركين، ص ۵۳ ؛ محصّل أفكار المتقدّمين و متأخّرين من العلماء والحكماء والمتكلمين، ص ۲۴۲.
