دودستگی شيعيان امام كاظم (ع) و پيدايش فرقه «واقفیه» - صفحه 175

على بن احمد علوى نقل شده اند. طوسى مى گويد كه نويسنده اين كتاب، آن را براى حمايت از عقايد واقفى به رشته تحرير درآورده است. ۱ اكثر اين احاديث به امام باقر و امام صادق(ع)نسبت داده شده اند. به عنوان مثال، صادق(ع) در روايتى مى گويد كه هيچ پدرى بين او قائم، وجود ندارد. همچنين از على بن ابى طالب(ع) نقل شده كه بر روى منبر مسجد كوفه فرمود: «من به پسر حميده، كه جهان را بعد از آن كه پُر از ظلم و جور شد، سرشار از عدالت مى سازد، شبيه ام». در اين ميان، مردى برخاست و از على(ع) پرسيد كه آيا قائم، خود شما هستيد يا نه؟ على(ع) پاسخ داد كه او از فرزندان من خواهد بود. ۲ حميده، نام مادر كاظم(ع) بود. ۳
در روايت ديگرى از صادق(ع) روايت شده كه كاظم(ع)، داراى دو نوع غيبت است: اوّلين غيبت، عبارت است از تغيير محل زندگى او (نقل)، و غيبت دوم، غيبتى طولانى خواهد بود. (تطوّل). ۴ ظاهراً بازداشت امام در عراق توسط واقفه به عنوان نوعى غيبت تلقّى مى شد ؛ امّا آنان معتقد بودند كه غيبت دوم و واقعى او توسط خداوند تا زمانى كه تنها خودِ او مى داند طول خواهد كشيد.
حديثى منتسب به باقر(ع) نيز براى حمايت از مدّعاى واقفيان به كار برده مى شد. بنا به اين روايت، باقر(ع) مى گويد: «صاحب اين امر (يعنى قائم، مهدى) تركيبى از سنّت چهار پيامبر را به اجرا درمى آورَد: مانند موسى در حالتى از ترس، مراقب اوضاع خواهد بود (خائف?يترقب). ۵ مانند يوسف به زندان خواهد افتاد. ۶ مانند عيسى مردم خواهند گفت كه از دنيا رفته، حال آن كه او واقعاً وفات نيافته است. ۷ و مانند

1.الغيبة، الطوسى، ص ۲۹ ـ ۴۲.

2.همان، ص ۳۵.

3.ر. ك: الإرشاد، ص ۴۳۶.

4.الغيبة، ص ۳۸.

5.اشاره دارد به آيه ۱۸ ـ ۲۱ سوره قصص.

6.اشاره دارد به قرآن آيه ۳۲ ـ ۵۳ سوره يوسف.

7.اشاره دارد به آيه ۱۵۷ سوره نساء.

صفحه از 194