1.براى آشنايى با اين گروه ها ر.ك: W. F. Tucker, >Bayan b. Saman and the Bayaiyya , Muslim World, ۶۵ (۱۹۷۵), pp. ۲۴۱-۵۳; Idem, Rebels and Gnostics: al - Moghira ibn Said , Arabica, ۲۲ (۱۹۷۵), pp. ۳۳ - ۴۷.

2.درباره محمّد بن بشير، ر. ك: الفصول المختارة، ص ۲۵۴ ؛ محصّل، ص ۲۴۳.

3.بنا به نظر ناشى (جعفر بن حرب)، گروه طرفدار محمّد بن بشير (بشيريه)، پس از مرگ صادق(ع) پديد آمدند. محمّد ادعا كرد كه پس از صادق(ع)، امامت به او منتقل شده و قدرت پيشگويى را به خود نسبت داد. او مدّعى شد كه آنچه را ديدنى نيست، مى بيند و مى تواند مردگان را زنده كند (ر. ك: المسائل، ص ۴۱). اگر چه اعتقادات افراطى محمّد كه توسط ناشى ارائه شده، با گزارش هاى ديگر ملل و نحل نويسان منطبق است، ليكن اين نكته كه محمّد، خود را جانشين صادق(ع) دانسته باشد، در منابع ديگر بيان نشده است. بنا بر اين، دقيقاً معلوم نيست كه آيا محمّد بن بشير، بلافاصله بعد از مرگ صادق(ع)، شروع به ترويج ادّعاهاى افراطى خود كرده يا اين كه ناشى به دليل خلط اسامى صادق و كاظم(ع) دچار اشتباه شده است.

4.فرق الشيعة، ص ۷۰؛ محصّل، ص ۲۴۳.