دودستگی شيعيان امام كاظم (ع) و پيدايش فرقه «واقفیه» - صفحه 191

افراطى خود درباره كاظم(ع) را هنگامى كه او هنوز زنده بود، آغاز كرد و امام هم او را طرد نمود و در معرض عموم بر او لعن فرستاد. ۱
محمّد بن بشير معتقد بود كه على رغم اين واقعيت كه كاظم(ع) [به ظاهر] يك انسان به نظر مى رسد، او در واقع، يك موجود انسانى نيست. انسان هاى نورانى (اهل النور) او را به صورت نور[ى قوى ]مشاهده مى كنند و انسان هاى اهل تيرگى (اهل الكدره)، او را به صورت نورى ضعيف مشاهده مى نمايند. او تنها توسط انسان هاى عادى به صورت يك موجود انسانى رو?ت مى شود. بنا بر اين، اگرچه او در حقيقت، هنوز در ميان مردم حاضر بود، ولى از ديدِ آنان پنهان شده بود. او زندانى نشده و هرگز نمُرده بود. به اين ترتيب، او قائم و مهدى بود و از ديده ها غايب شده بود و در آينده، مى بايست به زمين باز مى گشت.
محمّد بن بشير، ادّعا كرد هنگامى كه كاظم(ع) غايب شد، او را به عنوان جانشين خود، تعيين كرد. قبل از آن، امام هرچه را كه براى امور دنيا و آخرت لازم بود، به او آموخت. بنا بر اين، تنها امامِ مشروع بعد از كاظم(ع)، او (محمّد بن بشير) است. او همچنين پسرش سميع بن محمد را به عنوان جانشين خود، تعيين كرد. [او مدّعى بود ]امامت سميع و فرزندان او تا زمان بازگشت موسى كاظم(ع) به عنوان قائم در ميان مسلمانان، تداوم خواهد داشت. اين گروه، امامت على الرضا(ع) را نپذيرفتند. به علاوه، آنان رضا(ع) را از خويشاوندى با كاظم(ع) خارج كردند و او و پيروانش را به كفر متّهم ساختند.
منابع امامى، بشريه را به عنوان يك گروه افراطى توصيف مى كنند. آنها معتقدند كه اگرچه بشيريه در روز، پنج بار نماز مى خواندند و در ماه رمضان، روزه مى گرفتند، ليكن از انجام دادن تكاليف زكات و حج، سر، باز مى زدند و از ديدگاه آنان، زناى محصنه و همجنس بازى جايز بود. آنان، همچنين به حلول و تناسخ، اعتقاد داشتند.

1.اختيار معرفة الرجال، ص ۴۸۲ ـ ۴۸۳.

صفحه از 194