كتابشناسى «زيارت جامعه كبيره»

؛ ناصرالدين انصارى قمى

زيارت جامعه كبيره، معروف ترين زيارت ائمه اطهار(ع) است، كه اختصاص به زمان و مكان ويژه اى ندارد و در هر زمان و جايگاهى مى توان امام را بدان زيارت نمود.
اين زيارت، از نظر شيوايى گفتار و زيبايى اسلوب و اوج معانى در قلّه بلند فصاحت و ستيغ بلاغت قرار دارد كه از گفتار گهربار حضرت امام هادى(ع) تراويده و از زمانهاى دور تا كنون، هماره مورد نظر علما و محدثين عامه و خاصه قرار داشته است.
اين زيارت شريفه، در كتابهاى شيخ صدوق ـفقيه و عيون الاخبارـ و شيخ طوسى ـ تهذيب ـ آمده و حاكم نيشابورى در مستدرك و شيخ الاسلام جوينى هم در فرائد السمطين آن را ذكر كرده اند. جامعه كبيره، كه به فرموده علامه مجلسى: از جهت سند، صحيح ترين زيارات و از نظر موارد، جامعترين آنها و از ديدگاه الفاظ، فصيحترين آنها و از نظر مفهوم، بليغترين آنها و از جهت مرتبه، والاترين آنها است. ^۱
از اين رو، علما و محدثين شيعه، به شرح و تفسير آن به زبانهاى مختلف پرداخته، كه اين مقاله عهده دار معرفى و توصيف پنجاه و پنج شرح و ترجمه ـ فارسى، عربى و انگليسى ـ آن مى است. البته نويسنده ادّعاى استقصاى تام ندارد، اما از هيچ كوششى هم فروگذار نكرده است.