گرايش مؤلف و فضاى شكل گيرى اثر

گرايش مؤلف در اين اثر دفاعى است. اين اثر در فضاى تدافعى و برون مذهبى و به دو منظور رفع اتهام در مورد ناهنجارى هاى روايات شيعه و رد اتهام مزبور به اهل سنت است و مخاطب اصلى اثر، اهل سنت هستند. نتيجه گيرى هاى ايشان معمولاً در جهت اثبات اين مطلب است كه مثلاً غلّوِ اهل سنت بيش از شيعه است يا اين كه ما مجامع روايى خود را وصف به صحت نمى كنيم يا همان گونه كه در جوامع روايى ما، رواياتى توهين آميز و غيرواقعى نسبت به شيخين وجود دارد در جوامع اهل سنت اين مسئله نسبت به اميرالمؤمنين شديدتر است. به عنوان نمونه به موارد زير توجه شود:
1. اريدُ ان يفهم غيرنا ان جميع مؤلفاتنا فى الحديث تخضع للنقد و التجريح حتى الكتب الاربعة، ولانصفها بالصحة كما وصف غيرنا ستة من مجاميعهم بالرغم انهامشحونة بالموضوعات والأساطير. ^۱
و بعد از ذكر بعضى از روايات غلوآميز در مجامع اهل سنت مى گويد:
2. انّ هذه المرويات التى نقلتها عن بعض محدثى السنة، كما وانّها لا تعبر الا عن
رأى المغالين فى خلفائهم و اوليائهم، فلذلك بعض المرويات الشيعيّة، فى علي و بنيه الائمة الاطهار فانّها لا تعبر عن رأى الشيعة. ^۲
و نيز بعد از ذكر بعضى روايات توهين آميز نسبت به على(ع) در مجامع اهل سنت آورده است:
3. فكما ان هذه المرويات لا تعكس رأى السنة فى علي عليه افضل الصلوة والسلام، فكذلك المرويات المنسوبة الى الشيعة، فإنّهم عند ما يحاكمون اسانيدها يحكمون عليها بالضعف. ^۳
بنابراين غرض اصلى ايشان بيان اين مطلب است كه همان طور كه در روايات اهل سنت اين قبيل روايات بيانگر عقيده ايشان در مورد خلفاء و اولياء و يا بر عليه اميرالمؤمنين(ع) نيست در شيعه نيز چنين است. بنابراين، فضاى اين اثر يك فضاى واكنشى است و بيشتر جنبه ردالعمل داشته يك اثر برون مذهبى محسوب مى شود در نتيجه از منظر درون مذهبى، معيارهاى ارائه شده چندان دقيق و مطلوب نيست ـ چنانچه در نقد علمى پايان پژوهش اشاره خواهد شد. ^۴ در نتيجه بايد توجه داشت كه اثر با اين فضاى خاص تنظيم شده، مخاطبين آن اهل سنت بوده و قصد رفع اتهامات از عقايد شيعى و تنزيه ائمه(ع) است. و بنابراين از يك فضاى واقعى تنقيح و پالايش روايت فاصله گرفته، مخاطبين خاص دارد. بنابراين با اين ذهنيت بايد مورد تحليل واقع شود و معلوم نيست اين كيفيت نقد احاديث در يك فضاى واقعى ـ چندان سودمند باشد. در نقد كلى پايانى به جزئيات اين مطلب دقيق تر اشاره خواهد شد. ^۵