استشهاد به حديث در زبان عربى ۱
؛ دكتر محمد خضر حسين
ترجمه حسين علينقيان
دانشمندان علم عربيت در اثبات الفاظ و پى ريزى اصول نحوى، به قرآن مجيد و كلامِ خالص عرب، استشهاد مى كنند؛ اما در مورد احتجاج به احاديث نبوى در ميان آنها اختلاف است. لذا برماست كه در مورد اين مسئله درنگى كنيم و نظر و رأى قاطعى را ارائه دهيم؛ چه كتاب هاى تأليف يافته در حديث و غريب حديث زياد بوده و برخى مجلدات مفصلّى را شامل مى شوند....
حديث چيست؟
كتاب هاى حديث شامل اقوال پيامبر(ص) و صحابه ايشان بوده و بيانگر فعلى از افعال يا حالى از احوال ايشان(ص) و يا ساير امور عام و خاص مرتبط با دين است. همچنين در بسيارى از كتب حديثى، اقوال برخى تابعان نيز آمده است. مؤلفان غريب حديث، الفاظى از اقوال پيامبر خدا(ص) و برخى صحابه و يا تابعانى چون عمرو بن عبدالعزيز را نقل كرده اند. اين اقوالِ منسوب به صحابه و تابعان، هنگامى كه از طريق محدثان نقل شود، حكمِ احاديث مرفوع به رسول خدا(ص) را از جهت احتجاج به آنها در اثباتِ واژگان يا توليد قاعده اى نحوى پيدا مى كند.
1.اين نوشتار ترجمه مقاله «الاستشهاد بالحديث فى اللغة» مى باشد كه در مجله مجمع اللغة العربية الملكى، مجلد سوم، ش۳، ص ۱۹۷ ـ ۲۱۰ در قاهره به چاپ رسيده است.
