انديشه های حديثی علامه محمدتقی شوشتری دركتاب «النجعه» (2) - صفحه 27

نام گرفت ـ ابتدا در يك جلد چاپ شد و سپس مستدركى در سه جلد بر آن نوشته شد.
كتاب الأخبار الدخيلة تقريباً همزمان با النجعة چاپ شد. البته آخرين جلد از مستدرك هاى الأخبار الدخيلة در سال 1365 به چاپ رسيد، در حالى كه آخرين جلد از النجعة در سال 1372 منتشر شد. از اين رو، در هر كدام از اين دو كتاب مواردى يافت مى شود كه در ديگرى به آن اشاره نشده است. در النجعة مواردى وجود دارد كه به خاطر كم اهميت بودن آنها يا اين كه علامه بعدها متوجه آن شده، در الأخبار الدخيلة نيامده است. در الأخبار الدخيلة هم مواردى هست كه چون خارج از موضوعات فقهى است، در النجعة به آنها اشاره نشده است. ضرورى به نظر مى رسد كه با توجه به مستدرك بودن سه جلد از الأخبار الدخيلة اين مستدركات داخل در متن شود تا پس از اضافه كردن مواردى از النجعة ـكه در الأخبار الدخيلة اشاره اى به آنها نشده است ـ مجموعه نسبتاً جامعى از موارد وقوع تصحيف و تحريف از ديدگاه علامه پديد آيد.
موضوع قابل طرح ديگر در اين قسمت، نحوه دسته بندى علامه در كتاب الأخبار الدخيلة است. اولاً اين تقسيم بر مبناى واحدى صورت نگرفته است و ثانياً با توجه به كثرت و تنوع موارد، نمى توان تمام موارد را در اين اقسام جاى داد.
در اينجا اين بخش را به دو قسمت تحريف و تصحيف و جعل تقسيم مى نماييم و در قسمت تحريف و تصحيف، در دو عنوان، اقسام تحريف و روش هاى كشف تحريف بحث را پى مى گيريم؛ هر يك از اين عناوين نيز در دو زمينه متن و سند قابل پيگيرى است.

تحريف و تصحيف

در اين بحث ما از عنوان تحريف استفاده مى كنيم و منظور ما از تحريف، تغيير در حديث است؛ چه در متن و يا در سند روايت؛ چه تغيير عمدى باشد چه سهوى؛ و چه عامل آن مشابهت در كتابت باشد و چه غير آن.
مباحث مربوط به تحريف را مى توان به دو قسمت عمده تقسيم نمود: الف. اقسام تحريف، ب. روش هاى كشف تحريف.

صفحه از 48