نقد و بررسي قواعد وضع شناسي در «المنار» ابن قيم (1) - صفحه 104

نقدوبررسى قواعد وضع شناسى در «المنار» ابن قيم(1)

؛ دكتر امير جودوى

مقدمه

ابن قيم كيست؟

شمس الدين ابو عبداللّه محمّد بن ابى بكر بن ايوب بن سعد بن حريز ۱ الزُعى ۲ الدمشقى را بيشتر با عنوان «ابن قيم الجوزية» ۳ (691ق / 1292م) ـ (751ق / 1351م) مى شناسند. وى در فروع و اصول دين حنبلى ۴ ـ سلفى ۵ است.

1.معجم المؤلفين، ج ۳، ص ۱۶۴ ؛ الأعلام، ج ۶، ص ۵۶.

2.معجم البلدان، ج ۱، ص ۳۸، زُرع يكى از آبادى هاى حوران است.

3.جوزيه، مدرسه اى است در يكى از بازارهاى دمشق كه محيى الدين آن را بنا كرده است.

4.تاريخ معتزله، ص ۱۲: حنابله و اخباريون جناح افراطى مكتب حديث اهل سنت هستند.

5.فرهنگ عقايد، ص ۲۵، سلفى گرى به مفهوم رايج در دوران احمد (م۲۴۱ق) و اندكى پس از او تا ظهور اشعرى (م ۳۰۰ق) در قرن هشتم به دست برخى از حنبلى ها، يعنى احمد بن تيميه حرانى دمشقى(م۷۲۸ق) دوباره مورد توجّه قرار گرفت. او بار ديگر احاديث تشبيه و تجسيم و جهت داشتن خدا را مطرح كرد و بر حفظ ظواهر اصرار ورزيد، ولى به اين مقدار اكتفا نكرد و دو اصل ديگر را نيز اضافه كرد كه عبارت اند از: الف) احياى انديشه عثمانى گرى اموى ها و انكار فضايل على(ع) و رد مسأله تربيع و پذيرش على(ع) به عنوان خليفه چهارم، ب) حرمت سفر براى زيارت رسول خدا(ص). ابن تيمه خود منشأ بروز عقايد محمّد بن عبدالوهاب نجدى (۱۲۰۶ ـ ۱۱۱۵ق) يعنى وهابى گرى شد. (ت)

صفحه از 127