در درجه اوّل اهمّيت قرار داده و توجّه به كميت، امرى پسينى است؛ لذا در قبال عملى به ظاهر كوچك «انما نطعمكم»۱ ، ولى با ويژگى «لوجه اللّه»۲ مى فرمايد: «و سقاهم ربهم شرابا طهورا ان هذا كان لكم جزاءً و كان سعيكم مشكورا». ۳
7 . ملاك اصلى در پذيرش هديه
از باب تقريب به ذهن، بد نيست متذكر شويم كه در زندگى معمولى و روابط انسانى نيز چنين قاعده اى ـ اگر مادى پرستى به ذهن حاكم نباشد ـ حكم فرماست. انسان هداياى گرانبها و قيمتى عده اى را به خاطر منّت، عدم اخلاص و... نمى پذيرد، ولى از دريافت هديه اى ناچيز، اما با پشتوانه عشقى سرشار، غرق در بهجت و سرور مى شود.
8 . سرّ تشبيه
ج . شايد وى وجود «نخلة» در بهشت را منكر است. اگر چنين احتمالى مورد نظر است توجّه به اين آيات راه گشاست: «و بشر الذين آمنوا و عملو الصالحات أنّ لهم جنّاتٍ تجرى من تحتها الأنهار، كلّما رزقوا مِنها من ثمرة رزقاً، قالوا: هذا الذى رُزِقْنا من قبْلُ و اُتوا به مُتَشابهاً».۴
د . شايد وى از اين كه در بهشت «طلا» و «درخت و باغ» باشد، ۵ بيمناك است و آن را در شأن دين و مسلمين نمى داند. در پاسخ بايد گفت كه براى عرضه مطالب ارجمند معنوى راهى جز «تمثيل» نيست؛ كلماتى چون «ذهب»، «لؤلؤ»، «فضه»،
1.سوره انسان، آيه ۴۱ ؛ حجة التفاسير، ج ۷، ص ۱۴۰ ؛ كشف الحقايق، ج ۳، ص ۷۱۷.
2.همان، به پاس دوستى او ؛ تفسير خسروى، ج ۸، ص ۴۴۲ ؛ مخزن العرفان، ج ۳، ص ۲۳۶.
3.سوره انسان، آيه ۲۲؛ تفسير عاملى، ج ۸، ص ۴۳۱؛ تفسير روان جاويد، ج ۵، ص ۳۱۹.
4.سوره بقره، آيه ۲۵ ، و مانند آن (نعمت ها)؛ تفسير احسن الحديث، ج ۱، ص ۶۶.
5.سوره زخرف، آيه ۷۱؛ تفسير اطيب البيان، ج ۱۲، ص ۴۴ ؛ تفسير قمى، ج ۲، ص ۲۸۸ ؛ الميزان، ج ۱۸، ص ۱۲۹.
