نقد و بررسي قواعد وضع شناسي در «المنار» ابن قيم (1) - صفحه 127

ما اينك احتمالاتى را كه ممكن است بر اساس آن، به صدور چنين حكمى دست يازيده باشد، مورد بررسى قرار مى دهيم.

10 . تمايز حقيقت از تصاوير و الفاظ

الف. شايد عبارات فوق بر وى سنگين آمده و آن را نمى پذيرد. در اين صورت، با بذل عنايت به تفاوت روح قرآن و دعا از الفاظ و عبارات و توجّه به تصريح «روحاً من امرنا» آيا مقصود از وقوع چنين حالتى نمى تواند منبعث از توجّه به حقيقت دعا باشد؟ بنگريد:
لو أنزلنا هذا القرآن على جبلٍ لرأيته خاشعاً متصدعاً من خَشيَة اللّه.۱
جالب اين كه متعاقباً از اسماء الهى ياد شده است. ۲

11 . استغفار ملائكه براى اهل زمين

ب. اگر مقصود وى، استبعاد در مورد استغفار ملائكه براى اهل زمين است، بايد گفت: «والملائكة يسبحون بحمد ربهم و يستغفرون لمن في الارض»، ۳«الذين يحملون العرش و من حوله يسبحون بحمد ربهم و يؤمنون به و يستغفرون للذين آمنوا ربنا وسعت كل شئ رحمة، فاغفر للذين تابوا واتبعوا سبيلك وقهم عذاب الجحيم». ۴

1.سوره حشر، آيه ۲۱، آن كوه را از بيم خدا، خاكسار، فروپاشيده و شكافته مى ديدى؛ تفسير گازر، ج۱۰، ص ۴۰.

2.سوره حشر، آيه ۲۴؛ تفسير نورالثقلين، ج ۵، ص ۲۹۶؛ تفسير كنز الدقايق، ج ۱۳، ص ۱۹۲؛ تفسير شبر، ج۱، ص ۵۴۸.

3.سوره شورا، آيه ۵ ؛ تفسير بيان السعادة، ج ۴، ص ۴۱؛ تفسير الجديد، ج ۶، ص ۲۹۷؛ تفسير تقريب، ج ۲۵، ص۲۱.

4.سوره غافر، آيه ۷ ؛ تفسير من وحى، ج ۲۰، ص ۱۷؛ تفسير الكاشف، ج ۶، ص ۴۳۹؛ تفسير المنير، ج ۷، ص۲۳.

صفحه از 127