گزارشى از يك پايان نامه
محمّدهادى خالقى
روشهاى فقه الحديثى شيخ طوسى در كتاب «استبصار»، عنوان پايان نامه كارشناسى ارشد آقاى كمال صحرايى اردكانى است كه در رشته «علوم قرآن و حديثِ» دانشكده علوم انسانى دانشگاه تربيت مدرّس، زيرنظر (استاد راهنما:) حجّةالاسلام ابوالفضل شكورى، در پاييز سال 1374 و در 121صفحه (آ ـ چهار) به انجام رسيده است.
روشهاى فقه الحديثى شيخ طوسى(ره) در كتاب«استبصار »
حديث پژوهان معاصر، علوم حديثى را با يك تقسيم بندى كلّى، در سه شاخه اصلى «فقه الحديث»، «دراية الحديث» و «رجال الحديث» دسته بندى كرده اند. در اين ميان، فقه الحديث (يا شناخت ژرف و فهم دقيق از حديث)، دانشى است كه بيشترين عنايت را به «متن»حديث دارد، و لذا، مباحثِ شناخت الفاظ غريب حديث، «نقد متن حديث» و «حلّ تعارض اخبار»، در حيطه اين شاخه از علوم حديثى قرارمى گيرند، كه البتّه هر يك، قواعد و روشهاى خاصّ خود را دارند.
كتاب «الإستبصار فيما اختلف من الأخبار» نخستين كتاب فقه الحديثى شيعه است كه به مبحث مهّم تعارض در اخبار، پرداخته است. در اهمّيّت اين كتاب، همين بس كه از كتب اربعه شيعه شمرده مى شود و همچنان مورد بحث و مطالعه محقّقان مسلمان است. شيخ طوسى (ره) در اين كتاب (كه آن را به درخواست ياران خويش و پس از كتاب تهذيب، پرداخته است)، پس از نقل اخبار متعارض، با استفاده از روشهايى، به جمع و تأليف آنها يا بيان دلايل ترجيح يكى بر ديگرى مى پردازد.
