گفتگو با حجة الاسلام و المسلمين سيد محسن حسيني اميني - صفحه 274

حديث و از عائشه دويست و چهل و دو حديث و از ابوموسى اشعرى پنجاه و هفت حديث و از انس بن مالك بيش از دويست حديث نقل كرده است ولى از على(ع) كه باب مدينه علم است نوزده حديث و از حضرت زهرا(س) دختر گرامى رسول اكرم فقط يك حديث و از سائر اهل بيت عصمت و طهارت(ع) و از علويين مانند: زيد بن على كه داراى مسند و امام مذهبى زيديه حتى يك حديث نقل ننموده است.
علامه محمد حسين مظفر درباره بسيارى از رجال صحاح سته كه كذّاب و وضّاع و مطعون و متروك و ناصبى و خارجى و… هستند مى فرمايد: لااقل دو تن از بزرگان اهل سنّت حدود سيصد و شصت و هشت نفر را كه از راويان صحاح ششگانه هستند به شدت طعن كرده و آنان را به ضعف منتسب كرده اند: يكى ذهبى در ميزان اعتدال و ديگرى ابن حجر عسقلانى در تهذيب التهذيب. اين تحقيق بخوبى نشان مى دهد كه اين كتابها از لحاظ سند آن طور كه درباره آنها گفته شده از اعتبار و صحت برخوردار نيستند.

نگرشى به متن روايات بخارى

خطيب بغدادى در تاريخ بغداد از بخارى نقل مى كند كه: چه بسا حديثى را كه در بصره شنيده بودم، در شام آن را نوشته ام و چه بسا حديثى را كه در شام شنيده بودم در مصر نوشته ام. آنگاه كسى از او پرسيد: آيا تمام آن را نوشته اى؟ وى در پاسخ سكوت كرد.
همين مضمون از والى بخارى و از محمد بن ازهر سجستانى نقل شده است.
ابن حجر مى گويد: از حوادث نادر در كتاب بخارى اين است كه يك حديث تمام را با اسناد واحد با دو لفظ روايت كرده است.
صحيح بخارى به وسيله ديگران تكميل گرديده است. قسطلانى مى گويد: در نسخه هايى كه از صحيح بخارى در دست ماست بعضى از بابها عنوان گرديده ولى حديثى در آن باب نقل نشده است و به قسمتى از ابواب حديثى منضم گرديده

صفحه از 281