كار جمع آورى حديث را دنبال كردند. سپس زمان طبقه سوم مى رسد، «مالك بن انس» در فقه، موطأ را مى نويسد و هر يك از محدثان مدينه و مكه و كوفه مسندهايى با اسامى مختلف مى نويسند، مانند: مسند ابى هريره، مسند ابى بكر، مسند عمر، مسند عثمان، مسند اسد بن موسى الاموى، مسند نعيم بن حماد الخزاعى، مسند عبيد الله بن موسى و به همين ترتيب نوبت به مسند احمد بن حنبل مى رسد و سپس صحاح سته نوشته شد كه شرح آن گذشت. قابل توجه است كه هر يك از مذاهب اربعه، ديگرى را تكفير مى كند.
علوم حديث: تصحيح و تحقيق متون حديثى از چه زمان آغاز شده است؟ لطفاً تاريخچه آن را به اختصار بيان فرماييد؟
استاد حسينى: سابقاً گفته شد كه شيعه اخبار و احاديث خويش را از رسول اكرم(ص) و ائمه اطهار(ع) اخذ كرد و در نقل حديث اهتمام بسيار كرد كه متن حديث را بدون كم و زياد نقل بنمايد و احياناً در استنساخ كلمه اى جا به جاين جانب يا حذف نشود و كلمه ديگرى به جاى آن نوشته نشود و كلمات به گونه اى نباشد كه نتوان آن را خواند، و خلاصه دقت مى كردند كه به هر علّت در متن روايت تغييرى ايجاد نشود. پژوهشگران و محققان شيعى در چنين مواردى فوراً به آن اشاره مى كنند و در پاورقى توضيحات لازم را مى دهند و متن را اصلاح مى كنند. مسئله استنساخ مسئله خيلى مهم و حسّاس است و هر كس نمى تواند ادعا كند كه در حالت استنساخ هيچ گونه اشتباهى ندارد، پس تغيير در متن حديث امرى طبيعى است، اما نبايد از آن غفلت شود و بايد فوراً آن را اصلاح كرد
علوم حديث: ضرورت تصحيح و تحقيق متون تا چه اندازه است؟
استاد حسينى: يكى از ويژگيهاى لغت عرب تغيير معنى با تغيير حركات است؛ يعنى يك كلمه اگر با فتح فاءالفعل و عين الفعل خوانده شود (مانند: قتل) يك معنى
