فرمود : « القلب يتّكل على الكتابة »^۱ .
و أيضاً از ابو بصير مرويست كه آن جناب فرمودند : « اكتبوا فانكم لا تحفظون حتى تكتبون »^۲ .
و ايضاً مرويست از آن جناب : « اِحْفَظُوا بكُتُبِكم فانّكم سوف تحتاجون إليها »^۳ .
و ايضاً فرمودند به مفضل بن عمر : « اكتب وبثَّ عملك فى اخوانك فإنْ مِتَّ فاورث كتبك بَنِيكَ فانّه يأتى على الناس زمان هرجٍ لا يأنسون الا بكتبهم »^۴ .

در حفظ كردن احاديث است به نوشتن

پس از نوشتن حديث در كتاب قلب را اعتماد و اتّكالى حاصل مى شود و بعد از كتابت حفظ پيدا مى شود و يك وقتى هم محتاج به آن خواهد شد ، و ديگر باعث نشر علم بين اخوان مى گردد ، و بعد از مردن در زمان هرج به كار آيندگان مى آيد ، و عمل اصحاب و تابعين و علماء متقدّمين و متأخرين ـ رضوان اللّه عليهم اجمعين ـ بر تدوين اخبار و آثار اهل البيت عليهم السلام بوده است مانند كتاب سُليم ^۵ بن قيس هلالى كه به نظر شريف حضرت على بن الحسين عليهماالسلام رسيد و ابان بن أبى عيّاش راوى اوست و حالت وى با حجّاج بن يوسف ثقفى مشروح است ^۶ .

بعد از آن در هواء آنها را ساكن فرمود ، پس الفت و شناسائى در اين زمان و اختلاف و انكار ابناء زمان به جهت آن روز است ، و كسى كه بر ما اهل بيت عليهم السلام دروغ ببندد فرداى قيامت يهودى و كور محشور مى شود و اگر دجال را ادراك كند ايمان مى آورد به او » .
و اين حديث تمام شد .
اكنون عرض مى كنم : نبايد سفيان ثورىِ نوعى را زياد كرد ، آن فسادى كه در آن زمان از آن سفيان شخصى و امثال آن از ابو حنيفه و حسن بصرى در جعل احاديث شد كفايت است ، و هر آنكه پرهيز از صحّت و سقم احاديث نكند و هر آنچه در كتابهاى مخالفين است نقل نمايد در زمان خود سفيان ثوريست .
و در « اصول كافى » در خبر مبسوط است كه : حضرت صادق عليه السلام در مسجد الحرام به سدير صيرفى فرمودند : « مى خواهى به تو بنمايم كسانى را كه از طريق حق و دين خدا مردم را منع مى نمايند ؟ » .
عرض كرد : بلى .
پس اشاره فرمود به ابو حنيفه و سفيان ثورى ، و اين دو نفر با جماعتى حلقه زده بودند و كارى جز عمل به قياس و استحسان و استخراج احكام فرعيه از آراء سخيفه و جعل اخبار غريبه و وضع اخبار غير مرضيه نداشتند .

كتابةٌ مستطابة

مطلب ششم : در حسن كتابت احاديث و ضبط و حفظ آنها

بدان حسن حال راوى بر كتابت حديث است ، يعنى محفوظات خود را از روايات و احاديث بنويسد تا بماند چنانكه در كتاب « اصول كافى » در باب يكصد و چهل و شش احاديثى در اين خصوص منقول است از آن جمله : حضرت صادق عليه السلام به ابن ابى عمير