19
روح و ريحان ج3

متاع دنياست كه ابناء زمان ركون به آن بهم رسانيده اند ، و بايد متذكر شود آيه كريمه : « مِنْهَا خَلَقْنَاكُمْ . . »۱ إلى آخره .
وقال الصادق عليه السلام : « ما خسروا له بحقيقة السجود و لو كان فى العمر مرّة واحدة »۲ .
و بدان كه از آيه سجده نيز بر مى آيد كه در سجده قرب حق ملحوظ و منظور است يعنى : سجده سبب قرب حق مى شود به قلب و سرّ و روح ، پس هر كس به حق نزديك شد از غير حق دور مى شود ۳ .
پس سجده كننده متوارى از جميع اشياء و محتجب از ما سوى اللّه است .
پس آنگاه براى اقرار به عبوديت و شهادت به رسالت و تجديد عهد كه اهم وسائل و اساس فضائل و فواضل است بنشيند و با صدق لسان و سرّ و صفاء قلب و خاطر ملاحظه فقرات تشهد كند .
و در حين تسليم به حضرت سيد المرسلين صلى الله عليه و آله وسلم و ملائكه مقرّبين توجه و التفات كند سيما ملائكه حافظين كه احصاء اعمال مى نمايند و به توسّط ايشان رحمت كامله و رأفت شامله كه منتج قبول عمل و وصول تقرب و امل است از خداوند بخواهد .
و حضرت صادق عليه السلام فرمودند : « [ معنى ] السلام فى دبر كلّ صلوة الامان »۴ ، يعنى :

1.طه : ۵۵ .

2.مصباح الشريعة : ۹۱ باب ۴۱ ، رسائل الشهيد الثانى ( اسرار الصلاة ) : ۱۳۲ ، مستدرك الوسائل ۴/۴۸۲ ح ۵۲۲۵ .

3.آن نماز تو قبول است كه در وقت قنوت دست برداشتنت از سر دنيا باشد شرط صحت نماز حذر كردن از شرك خفى است باطناً و كاملاً ، قوله تعالى : « إِنَّ اللّه َ يَغْفِرُ الذُّنُوبَ جَمِيعاً [ زمر : ۵۳ ] « إِنَّ اللّه َ لاَ يَغْفِرُ أَن يُشْرَكَ بِهِ » [ نساء : ۴۸ ] . سعديا چون بت شكستى خود مبينخود پرستيدن كم از اصنام نيست ( حاشيه مؤلف رحمه الله ) . پس از شعر سعدى حدود شش كلمه عربى مندرج است كه از بين آنها فقط « مما يشغلك » قابل قرائت است وبقيه در چاپ از بين رفته است .

4.رسائل الشهيد الثانى ( اسرار الصلاة ) : ۱۳۵ ، مستدرك الوسائل ۵/۲۵ ح ۵۲۷۷ ، مصباح الشريعة : ۹۵ باب ۴۳ .


روح و ريحان ج3
18

مانع كه دل بنده را از فيض حق دور مى نمايد وسوسه در تحقيق حروف است ، و بيرون آوردن از مخارج ۱ .
و در كتاب مسطور ۲ مذكور است كه : شيطانى موكل شده است تا نمازگزار را از معانى كلام اللّه منصرف نمايد و به ترديد حروف و الفاظ او را مشغول كند به گمان اينكه از مخارج اين حروف اداء نشده است ، پس هم خود را مقصود مى كند به عالم الفاظ ، و شيطان در اين حال خندان و شادان است ، والحق به حكومت عقل و حس هر كسى بايد بر اين تلبيس و وسوسه اى كه از ابليس است بسيار بخندد .
پس از اداء حمد و شكر و ثناء و ستايش رب كريم و ذكر لسانى به ادعيه مأثوره و تنزيه سيد عظيم از حوادث شيطانيه به ركوع كه غايت خضوع و تمام تذلل در آن است نمازگزار بداند در ركوع ادب است و در سجود قرب وبالصلاة قرب العبد ۳ ( بِنُورِ بهائه واظله فى ظلال كبريائه وكساه كسوة اصفيائه ) ۴ .
و معروف است : ربيع بن خيثم ۵ از اول شب تا صبح در ركوع و ركعت واحده بود . چون صبح مى شد آه مى كشيد و مى فرمود : سبق المخلصون وقطع بنا ۶ .
پس از التفات به آداب ركوع خوب است مهيا شود به قلب وَجِلِ متذلّلِ خائف ، وحفظ جوارح با عظم مراتبِ تواضع و خشوع كه سجود است به وجهى كه اعزّ و اشرف اعضاء است به مكانى كه اذلّ اشياء است كه خاك بوده باشد .
و از اين جهت نهى رسيده است سجده بر ما يؤكل و يلبس ؛ از آنكه مأكول و ملبوس

1.رسائل الشهيد الثانى ( اسرار الصلاة ) : ۱۳۸ .

2.كذا ، عبارت ناقص به نظر مى رسد .

3.عبارات داخل پرانتز از شهيد ثانى در اسرار الصلاة : ۱۳۱ مى باشد .

4.در تقديم « ياء » يا « ثاء » اختلاف زيادى بين نقلها مشهود است . در مستدرك مانند متن آمده و در اسرار الصلاة « خثيم » .

5.رسائل الشهيد الثانى ( اسرار الصلاة ) : ۱۳۱ ، مستدرك الوسائل ۴/۴۴۲ ح ۵۱۱۹ .

  • نام منبع :
    روح و ريحان ج3
    سایر پدیدآورندگان :
    حسيني اشكوري، سيد صادق
    تعداد جلد :
    5
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1382
    نوبت چاپ :
    اوّل
تعداد بازدید : 189173
صفحه از 427
پرینت  ارسال به