تحديثٌ لأهلِ الحديث

مطلب نهم : [در ذكر جمله اى از علم حديث]

چون خواص و عوامِ اين حدود ، از كار و كردار اين ذرّه بى مقدار آگاه اند ، بناءً على هذا آنچه در داعى است و پسنديده مى نمايد خوش است از من بخواهد ، و آن علم به جمله اى از اخبار و آثار ائمه اطهار عليهم السلاماست .
و در اين كتاب بعضى از اخبار را به اشاره نقل نمودم و محل احتياج هر حديثى را بيان كردم ، شايد جمعى از اهل فضل و احتياط در اين گونه اشارات و استشهادات تأمل فرمايند ، همانا از اين عثرت و زلّت معذرت مى خواهم و راه عذرى هم براى خود گذارده ام .
عجالةً بعد از شرح اين مقدمات موجزه كه راجع به علم درايت و حديث بود در ذيل اين مطلب خدمت اهل حديث ده گونه اطلاعات جديده اى كه دارم عرض مى كنم كه از آنها تعبير به «مطالع» نموده ام .

مطلع اول:در مذمت زياد و كم كردن حديث است

در مذمت زياد و كم كردن حديث است ، قال اللّه تعالى : « فَبَشِّرْ عِبَادِ الَّذِينَ يَسْتَمِعُونَ الْقَوْلَ فَيَتَّبِعُونَ أَحْسَنَهُ »^۱ .
در كتاب « اختصاص » ^۲ مرويست كه : ابو بصير از حضرت صادق عليه السلام از معنى اين آيه سؤال كردند ، فرمودند : « هم المسلمون لآل محمد صلى الله عليه و آله اذا سمعوا الحديث أدّوه كما سمعوه لا يزيدون ولا ينقصون » ، يعنى : « اين بندگانى كه استماع حديث مى نمايند و تابع احسن آن مى باشند مسلمين از آل محمد صلى الله عليه و آله اند يا تسليم كنندگان به آل محمد صلى الله عليه و آله كه در وقتى كه

عبدالعظيم بن عبداللّه الحسنى ^۱ .
مراد اين است : مرحوم صدوق در طريق روايت خود ضبط احمد فرموده است نه محمد ، و حق همين است .
و مرحوم سيد بحر العلوم در رساله « رجال » ^۲ خود شرحى از بنو خالد بن عبدالرحمن نقل فرمود ، و قيد به أبو عبداللّه محمّد بن خالد كرد ، و در اوايل كتاب « مشرق الشمسين » مرحوم شيخ بهائى نيز بيان مشروحى دارد .

[احمد بن مهران]

سوم : احمد بن مهران است ، كلينى در « كافى » اخبارى كثيره از وى نقل كرده است و ابن غضائرى او را ضعيف شمرده است .

[عبداللّه رويانى]

چهارم : عبداللّه بن موسى رويانى است ، و گويا « رويان » كلارستاق مازندران است ^۳ .

[ابوعبيداللّه حارثى]

پنجم : ابو عبيداللّه بن ^۴ حارثى است .

[حسن بن زياد آدمى]

ششم : حسن بن زياد آدمى رازى است .
و ديگر كسانى كه از آن جناب روايت كرده اند در اوايل روايات آتيه خواهى دانست ليكن از اين چند تن ابو سعيد رازى و احمد بن خالد برقى بسيار در كتب رجال مذكور شده اند .