193
روح و ريحان ج3

حضرت صادق عليه السلام فرمود : « ان حديثنا صعب مستصعب لا يحتمله الا ملك مقرب أو۱نبى مرسل أو عبد امتحن اللّه قلبه للايمان أو مدينة حصينة » .
عمرو بن بسيع گفت : از شعيب حداد سؤال كردم : يا ابا الحسن ! مدينه حصينه چه چيز است ؟ گفت : از حضرت صادق عليه السلام سؤال كردم فرمود : « قلب مجتمع است » .
مرحوم مجلسى در شرح اين بيان فرموده است ۲ : مدينه حصينه آن است اوهام باطله و شبهات مضلّه وارد بر آن نشود ، و به جهت شكوك و اهواء خارجه متفرق و پريشان نگردد .
وايضاً در كتاب « معانى الاخبار » ۳ مرويست كه : حضرت صادق عليه السلام فرمود به ابراهيم كرخى : « يك حديث بدانى بهتر است ؛ از آنكه هزار حديث بخوانى و روايت كنى ، و نيست كسى از شما فقيه مگر آنكه منفيات احاديث ما را بداند ؛ از آنكه هر كلمه اى از كلمات ما به هفتاد وجه منصرف است » .
و در كتاب « علل الشرايع » ۴ مرويست : كسى خدمت حضرت ابا محمد صلى الله عليه و آله عريضه اى نوشت و از معنى حديث سابق : « ان حديثنا مستصعب . . » إلى آخره سؤال كرد . جواب مرقوم فرمود : « هيچ ملك نمى تواند متحمّل شود حديث ما را ، پس به ملك ديگر مانند خود مى دهد ، و همين طور پيغمبرى به پيغمبر ديگر ، و مؤمنى به مؤمن ديگر ، وانما معناه أن لا يحتمله فى قلبه من حلاوة ما هو فى صدره حتى يخرجه إلى غيره » .
و در كتاب « بصائر » ۵ مرويست كه : حضرت صادق عليه السلام به جهت يكى از خدّام خود نوشتند : « اما بعد حديثنا هَيُوب ذَعُور فان كنت ترى انّك تحمله فاكتب إلينا ، والسلام » .

1.در چاپ سنگى : ولا .

2.بحار الانوار ۲/۱۸۳ .

3.معانى الاخبار : ۲ ح ۳ ، بحار الانوار ۲/۱۸۴ باب ۲۶ ح ۵ .

4.در علل الشرايع آنرا نيافتم ، ولى شيخ صدوق آن را در معانى الاخبار :۱۸۸ ح ۱ نقل كرده ، و به نقل از وى در بحار الانوار ۲/۱۸۴ باب ۲۶ ح ۶ و وسائل الشيعة ۲۷/۹۳ باب ۸ ح ۳۳۳۰۱ مذكور است .

5.بصائر الدرجات : ۲۳ باب ۱۱ ح ۱۳ ، بحار الانوار ۲/۱۹۳ باب ۲۶ ح ۳۸ .


روح و ريحان ج3
192

حديث را مى شنوند همان قسم بدون زياده و نقصان اداء مى نمايند » .
و ايضاً در « امالى » ۱ مرويست كه : حضرت رسول صلى الله عليه و آله فرمودند : « كسى كه حديثى از من روايت كند و بداند دروغ است هرآينه يكى از دروغ گويان است » .
و در كتاب « بصائر » است : حضرت امير عليه السلام فرمودند : « عليكم بالدرايات لا بالروايات »۲ .
و قال : « همة السفهاء بالرواية وهمّة العلماء بالدراية »۳ .
در كتاب « غوالى اللآلى » ۴ حضرت رسول صلى الله عليه و آله فرمودند : « خداوند رحمت كند كسى را كه مقالات مرا بشنود و نگاهدارد و همان را اداء نمايد به نحوى كه شنيده است » . بعد فرمود : « فربَّ حامل فقه ليس بفقيه »۵ و « ربّ حامل فقه إلى من هو أفقه منه » .

مطلع ثانى:در اينكه حديث آل محمد صعب و مستصعب است

در اينكه حديث آل محمّد صلى الله عليه و آله صعب و مستعصب است و بايد در آنها تدبر كرد و اجر يافت .
و در كتاب « معانى الاخبار » ۶ و « خصال » ۷ و « امالى » ۸ مرويست از شعيب حداد كه

1.الامالى ، شيخ طوسى : ۴۰۲ ح ۸۹۷ ، بحار الانوار ۲/۱۵۸ ح ۳ .

2.در بصائر يافت نشد ، بنگريد به : السرائر ۳/۶۴۰ ، بحار الانوار ۲/۲۰۶ ح ۹۷ .

3.كنز الفوائد : ۱۹۴ ، بحار الانوار ۲/۱۶۰ ح ۱۲ ، هر دو با لفظ : « الرواية » ، و « الدراية » .

4.غوالى اللآلى ۴/۶۶ ح ۲۴ و۲۵ ، منية المريد : ۳۷۱ ، بحار الانوار ۲/۱۶۱ ح ۲۰ .

5.در چاپ سنگى : فربّ ، يعنى دو روايت را پشت سرهم نقل كرده با حرف عاطفه فاء ، ولى در غوالى چنين دارد : وفي رواية : « رب حامل فقه إلى من هو . . » . در بحار چنين آمده : وفى رواية : فرب حامل . .

6.معانى الاخبار : ۱۸۹ ح ۱ .

7.خصال : ۶۲۴ به لفظ : إنّ امرنا صعب .

8.الامالى ، صدوق : ۵۲ ح ۶ ، بصائر الدرجات : ۴۲ ح ۷ ، قرب الاسناد : ۲۱، بحار الانوار ۲/۱۸۳ ح ۱.

  • نام منبع :
    روح و ريحان ج3
    سایر پدیدآورندگان :
    حسيني اشكوري، سيد صادق
    تعداد جلد :
    5
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1382
    نوبت چاپ :
    اوّل
تعداد بازدید : 188597
صفحه از 427
پرینت  ارسال به