در تعريف كتاب تهذيب و استبصار مرحوم شيخ طوسى
سوم و چهارم : از مرحوم شيخ طوسى عليه الرحمه است و آن « تهذيب » و « استبصار » است ، و شيخ مرحوم بعد از صدوق است چنانكه صدوق بعد از مرحوم كلينى است و شيخ طوسى طريق روايتش منتهى به صدوق است چنانكه در « فهرست » ۱ خود در ترجمه حال صدوق عليه الرحمه فرمود : صدوق را سيصد مصنّف و مؤلّف است كه به تمام كتابها و مؤلفات وى جماعتى از اصحاب ما خبر داده اند از آن جمله شيخ ابو عبداللّه محمّد بن محمّد بن نعمان و أبو عبداللّه حسين بن عبيداللّه غضائرى ۲ و ابو الحسين بن جعفر بن حسن بن حسكه قمى و ابو زكريا محمد بن سليمان حمرانى است پس ظاهر شد اجمالاً مرحوم شيخ از مرويّات مرحوم صدوق روايت كرده است چنانكه لاحقين بعد از مرحوم شيخ .
عجالةً عرض مى كنم : اين چهار كتاب به صواب ديد اهل سداد و صواب بهتر است از كتب ديگر ؛ از آنكه عمل و اعتماد تمام علماء اين مذهب بر احاديث آنها بوده است و هست و اهل علم هزار سال است بر اخبار و آثار كتابين « كافى » و « فقيه »توغّل و تأمّل فرموده اند و نتوانسته اند خدشه و خللى وارد آورند .
پس تجاوز از آن دو كتاب و كتابين مرحوم شيخ جايز نيست اگر چه دانسته كه نمى توان بر صحت هر حديثى كه در كتب اربعه است اعتماد نمود و گفت اين حديث خاص قطعاً از معصوم است ؛ از آنكه غير معصوم را سنوح سوانح و وقوع وقايع از غفلات و زلاّت و اشتباهات با احتمال اختلاط اخبار از فريقين ظاهر است ، يعنى نمى توان حكم بقطعية الصدور بودن اخبار و احاديث كليه چه از كتب أربعه و غيرها از ائمه معصومين عليهم السلامنمود و بر آن عمل را طريق قاطع جازم قرار داد مگر آنكه فتواى مفتى و رأى مجتهد كه مستدرك ومستنبط است تو را امر نمايد ، و العهدة عليه .
