بنا بر اين چندان توقف حضرت عبدالعظيم در رى طول نكشيد كه از دنيا رحلت فرمود ، و حديثى كه در زيارت حضرت عبدالعظيم مرويست از امام على النقى عليه السلام است ، و آن مطابق با مقصود است ؛ از آنكه آن بزرگوار در سرّ من رأى بودند كه حضرت عبدالعظيم رحلت نمودند ، و اين حديث بعد از وفات ذكر شد .
خلاصه از اين اقوال اين است كه حضرت عبدالعظيم حسنى به روايتى در زمان معتز باللّه به رى آمد ، يعنى : در وقتى كه حضرت عبدالعظيم هنوز شهيد نشده بودند و در زمان آن بزرگوار هم وفات يافتند كه فرمودند : « زيارت نمائيد حضرت عبدالعظيم را در رى » پس بايد سال وفات حضرت عبدالعظيم اوايل دويست و پنجاه ، چند سال قبل از شهادت حضرت امام النقى عليه السلام باشد ، و شهادت آن جناب هم در سال دويست و پنجاه و چهار به روايت « اصول كافى » بود .
و مردن معتز باللّه هم يك سال بعد از شهادت آن جناب بود كه دويست و پنجاه و پنج مى شود ^۱ از آن جائى كه روايتى صريحاً داعى در سنه وفات حضرت عبدالعظيم نديده بود ؛ لهذا از قراين و نظاير اخبار بدين گونه استنباط نمود ، واللّه العالم بحقايق الاحوال وإليه المبدأ والمآل .

در اينكه مزار حضرت عبدالعظيم عليه السلام قطعى است و ساير مزارها مشكوك و مظنون است از اين مزار قطعى نبايد گذشت

خلاصه بر هيچ مؤمنى و زائرى شبهه نباشد و نماند بلكه به طريق قطع اعتقاد كند و از طريق يقين بداند و بگويد : اين محلّ شريف قبر مطهّر حضرت عبدالعظيم است ؛ از آنكه اتفاقى تمام علماء سابقين ولاحقين است ، امّا سائرين از امامزاده ها مقابر ايشان را نتوان به طريق قطع يقين نمود كه در كدام مورد و محلّ است حتى حضرت امامزاده حمزه به نحوى

در احوال معتزّ باللّه عبّاسى است

اگر چه معتزّ ايّام خلافتش اندك بود ^۱ در زمان وى در رى وفات يافت يا كشته شد . و داعى ديده ام سلطان جائرى كه در حديث است حضرت عبدالعظيم از رى هجرت كرد و فرار نمود معتزّ باللّه است .
و بدان كه معتز موسوم به زبير بود و پسر متوكّل است و مادرش موسومه به قبيحه ^۲ و شانزده ساله بود كه بر سرير خلافت نشست و چهار سال و شش ماه بعد از مستعين باللّه خلافت نمود و مدّتى هم خود را از خلافت خلع كرد ، امّا به روايتى كه مسعودى نقل كرده است بيست و چهار ساله بوده است و در سرّ من رأى مدفون شد ، يك ماه قبل از تولّد حضرت حجّة اللّه امام عصر عليه السلام يعنى : در ماه رجب دويست و پنجاه و پنج ، و متوكل هم در زمان حضرت امام على النقى عليه السلام به درك واصل شد ، و خلافت اين سه نفر امتدادى نداشت .
پس بنا بر اخبارى كه حضرت عبدالعظيم از اين سه بزرگوار روايت كرده است و خدمت ايشان عريضه نگار شده است و جواب مسائل وى را نوشته اند معلوم است كه معاصر با ايشان بوده است .
و بنا بر خبر ابا حماد رازى معلوم مى شود حضرت عبدالعظيم عليه السلام زمان حضرت امام على النقى عليه السلام در رى تشريف داشتند تا زمان معتز باللّه ، چنانكه مرحوم شيخ فخر الدّين طريحى ذكر فرمود قاتل حضرت هادى معتز باللّه است آن بزرگوار هم قبل از شهادت آن جناب در رى وفات يافت .