اهل تفسير مى گويند قرآن به اياك اعّنى واسمعى يا جاره نازل شد .
و اشكال ديگر آن است كه در « عيون اخبارالرّضا عليه السلام » مرويست : « هر يك از ائمه هدى بر دوستان خودشان حقى دارند اداء حقوقشان شرفيابى به زيارت قبورشان است ، كسى كه كربلا با تمكن نرود عاق اهل بيت است و كسى كه حقّ ايشان را با قدرت ادا نكند بى بهره از شفاعت ايشان » .
در اين مورد كه فرموده است حضرت عبدالعظيم را زيارت كن شايد حق لازم خود را آن شخص زائر در دفعه ديگر اداء كرده است و اين دفعه ثانيه است پس جناب سيّد الشّهداء عليه السلام را حقّى است در زيارت كردن بلى در صورتى كه دوستان ايشان متمكن نشوند و كمال رغبت و ميل را هم داشته باشند يا مرّات عديده رفته باشند و تجديد عهد قديمه را كرده باشند آن وقت توان گفت زيارت سائرين از ابناء معصومين مقدّم است .
و ممكن است بگوئيم براى تشويق و تصويب اهل رى فرموده است كه قدر بدانند و زيارت حضرت عبدالعظيم را عظيم بشمارند .
و بدان كه زيارت كردن آن بزرگوار منافى با زيارت سيّد الشّهداء عليه السلام نيست بلكه زيارت با خلوص محرك است زيارت عمّ غريب شهيدش را و امام نفرموده است كه حضرت عبدالعظيم را زيارت نمائيد و ديگر زيارت سيّد الشّهداء نيائيد بلكه امر به زيارت آن بزرگوار با ادب خودش امر به زيارت تمام ائمّه است و اين فقره از بديهيّات واضحه است بلكه مى توان گفت غالب مقالات و بيانات شرع بواسطه استعداد محل و مقام تخصيص دارد تا آنكه خلط نشود و هر كسى قدر خود را بداند و هر مكلّفى به قدر اندازه و قابليّتى كه دارد به تكليف خود عمل نمايد و نظر كردن به عمومات اخبار بعضى را از منهج صواب دور دارد .
بلى مستحبّات و مسنونات با اعمال واجبه جنسيت دارند مانند مكروهات اعمال محرّمه ، و ميدان اعمال مستحبّه در نهايت وسعت است يعنى تعداد و احصاء آن بسيار صعب است و در عداد مستحبات زيارات قبور ائمه انام است و آن در درجه اولى است

و متنبّه شوند كه براى طمع زخارف دنيويّه و شهوات دنيّه فانيه و حبّ رياست و جاه و حكومت رديّه چند روزه دنيا را نبايد خواست و آخرت را گذاشت كه عاقبت حق بمن له الحق عود و رجوع مى كند و حق پنهان نمى ماند و آشكار مى شود چنانكه حقّيـّت جناب سيّد الشهداء ارواحنا فداه يوماً فيوماً بر مخالف و مؤالف واضح و لايح گرديد و هر بقعه و صومعه و مزارى كه در حدود ايران است مزين به ذكر مصايب و مناقب اوست .
ليكن اعظم و اعلاى بقاع عاليه ابناء ائمه هدى عليهم السلام اين دو بقعه شريفه است كه در بلده قم و طهران كالشمس فى رابعة النهار والقمر فى ليلة تمامه تابنده و درخشنده مى باشند .

تحقيق جديد

تحقيقى كه خواص از اهل علم بعد از مراجعه تصديق خواهند فرمود

داعى را در اين حديث كه عنوان شد بيانى و تحقيقى تازه است كه خواص اهل علم بعد از مراجعه و ملاحظه آن تصديق از اين تحقيق خواهند فرمود و خوب است در اين كتاب تلويحاً عرض نمايم كه امام عليه السلام به راوى كه زائر حضرت سيد الشهداء عليه السلام بود فرمود : « إنك لو زرت عبدالعظيم عندكم كنت كمن زار الحسين عليه السلام »^۱ .
ترجمه فارسى اين است اگر تو كه زائرى در رى آن بزرگوار را زيارت مى كردى هر آينه بودى مثل كسى كه آن بزرگوار را در كربلا زيارت كرده باشى پس امام عليه السلام مى فرمايد به راوى تو اگر اين كار را مى كردى چنين بود از اين عبارت تخصيص معلوم مى شود نه تعميم اگر مى فرمود هر كس عبدالعظيم را در رى زيارت كند هر آينه امام حسين عليه السلام را زيارت كرده است اين معنى عموم داشت اما در اين باب عموم فهميده نمى شود مگر آنكه از بابت « ايّاك اعنى واسمعى يا جاره »^۲ باشد به وى فرمودند تا سايرين بشنوند چنانكه