و اين فقره نيز از ضروريّات مذهب اماميّه است ، و به عبارت ديگر : ولايت آل محمد صلى الله عليه و آله محبّت به ذوى القربى واولى الامر است كه مودّت ايشان را خداوند اجر رسالت پيغمبرش صلى الله عليه و آله قرار داد ، و هيچ منزله و مرتبه اى اعظم از اداء اجرت و حق رسالت نيست ، پس هر كس اداء حق نبىِّ بر حق را ننمود البته ظالم است و اعمال ظالم ظاهراً و باطناً مقبول حضرت معدلت نمى شود .
پس عرض مى كنم : ولايت و محبّت اهل بيت رسالت كه مكمّل اعمال شد البته موصل عبادات در يوم الميعاد الى الثّواب و الصّواب است ، و ولايت اصل اصيل توحيد و مفتاح دعائم اسلام است به حديثى كه ذكر مى شود ان شاء اللّه تعالى .
و در كتاب « محاسن » ^۱ برقى است كه حضرت ابا جعفر عليه السلام به زراره فرمودند : « إن ذروة الاَمر وسِنامَه ومِفتاحَهُ وَبابَ الاشياء وَرِضى الرّحمن الطاعةُ للامام عليه السلام^۲بعدَ مَعرِفتهِ .
اِنّ اللّهَ يَقول :« مَن يُطِعِ الرَّسُولَ فَقَدْ أَطَاعَ اللّهَ وَمَن تَوَلَّى فَمَا أَرْسَلْنَاكَ عَلَيْهِمْ حَفِيظاً »^۳.
أمَا لو أنّ رجلاً قام ليلَه وصامَ نهاره وتصدّق بجميع مالِه وحجّ جميع دهرِه ولم يَعرِفْ ولايةَ ولىّ اللّه فيُوالِيه ويكون جميع اعماله بدلاً له^۴ما كان له على اللّه حقٌّ فى ثوابٍ ولا كانَ من اهل الايمان » .
پس در اوّل حديث فرمودند : ولايت افضل اعمال است و والى دليل است بر اعمال پس از اين جهت عرض كرده است بعد از ولايت ائمه هدى فرايض واجبه و افعال سبعه است ، پس در اين باب و كتاب به شرح اين هفت فريضه بايد شروع نمود .

نمايند ، و حديث « طلبُ العلم فريضةٌ على كلِّ مسلم »^۱ اشاره است به فرض عينى و اين قسم يا بر حسب اعتقاد واجب است يا بر حسب فعل .
اما بر حسب عقيده شهادتين را بايد معتقد شود با اذعان به امامت قلبى و تصديق بما جاء النبى صلى الله عليه و آله از دنيا و آخرت به نحوى كه متواتر است جزم و حتم به آنها و آنچه مازاد از آنهاست واجب و فرض كفائى است .
اما فعلاً تعليم و تعلّم صلاة و امثال آنهاست چنانكه در حديث است : « الصّلاةُ فريضة »^۲ و « الزكاةُ فريضةٌ واجبة »^۳ .
و شايد فرق بين فريضه و واجب آن باشد كه فرض از خداست ، و وجوب احكام از حضرت نبوى صلى الله عليه و آله ، و آنچه آن جناب و اجب فرمود همان فرض سنّتى است كه قسم سوّم از اقسام مذكوره است ، و در حديث است : « تعلَّموا الفرائضَ وعَلِّمُوها النّاس فانّها نصفُ العلم »^۴ .
ظاهراً مراد همين احكام تكليفيّه تشريعيّه است ، پس بنا بر همين بيان مختصرى كه تحديد شد حضرت عبدالعظيم خدمت امام عليه السلام عرض مى كند : بعد از فريضه عينيّه واجبه كه اذعان و اعتقاد به ولايت و امامت اولياء اللّه است فرائض فعليّه را بايد اتيان و اقدام نمود از قبيل صلاة وزكوة.. الى آخرها .
و از آنكه افعال و اعمال قلبيه مقدّم است بر افعال بدنيّه و آن به منزله روح است براى جسد يعنى : بدون ولايت ائمّه طاهرين عليهم السلام اين اعمال تكليفيّه ثمرى و اثرى در نشأت اخرويّه ندارد و عبادات بدون آنها تكميل نمى شود .