دفاع از حديث(8) - صفحه 120

اين روايت در «كافى» نيز با اندك تفاوتى آمده است (درباره نقل «كافى» در پايانْ سخن خواهيم گفت). ۱
در «بحارالأنوار» هم اين حديث شريف از «تفسير العيّاشى» در دو جا نقل شده است. ۲
در دفاع از اين حديث, بايد گفت:
يك. منظور از ماههاى حرام در اين روايت, ماههاى حرامِ معروف نيستند; بلكه منظور, ماههاى حج اند كه حرمت ويژه اى دارند. توضيحْ اينكه ماههاى حرامِ معروف, ماههايى هستند كه جنگ و خونريزى در آنها حرام است. اين ماهها از اين قرارند: رجب, ذوالقعده, ذوالحجّه و محرّم; ولى در اين روايت, اين ماهها منظور نيستند; بلكه منظور, ماههاى حج اند كه عبارت اند از: شوّال, ذوالقعده و ذوالحجّه.
خداوند براى حج, سه ماه شوّال, ذوالقعده و ذوالحجه را كه پى در پى اند, حرمت ويژه اى بخشيده است و رجب را ويژه عمره قرار داده است. حرمتى كه در اين روايت آمده, حرمت ماههاى حرامِ معروف نيست; بلكه حرمت و احترام ماههاى حج است. شيخ حرّ عاملى در تعليقه خويش بر اين روايت مى نويسد:
أقول: الأشهر الحُرم هنا بمعنى آخر غير المعنى المشهور لدخول شوّال و خروج المحرّم والمعنى المشهور بالعكس. ۳
ماههاى حرام در اين جا به معناى ديگرى غير از معناى مشهور است; چرا كه شوّال, جزو اين ماههاست و محرّم, خارج است, با اينكه معناى مشهور به عكس است و شوّال, خارج و محرّم, داخل است.
دو. منظور از ماههاى حرام, مى تواند همان ماههاى معروف باشد و مى توان گفت كه آن ماهها را خداوند در جهت انجام فريضه حجّ و عمره, حرمت بخشيده است. سه ماه پى در پى از ماههاى حرام, يعنى ذوالقعدة, ذوالحجة و محرّم, براى انجام فريضه حج

1.الكافى, ج۴, ص۲۳۹.

2.بحارالأنوار, ج۹۹, ص۵۳ (باب۵) و ج۱۰۰, ص۵۴ (باب ۶).

3.وسائل الشيعة, ج۸, ص۱۹۷.

صفحه از 125