عالمان دنيوى حالشان بدتر و عذابشان در قيامت, شديدتر از جاهلان است. ۱
همچنين در ذيل آيه «يطوف عليهم ولدان مخلّدون» ۲ از پيامبر اكرم روايتى نقل مى كند كه از آن حضرت درباره اطفال مشركان سؤال شد. حضرت فرمودند: «آنها خدمتگزاران بهشت هستند». ۳ در حقيقت از نظر ملاصدرا, اين حديث, هم سياق با آيه مذكور است.
و) تعيين مصداق و تطبيق آيات به مورد خاص: قرآن, كتاب هدايت براى همه انسانهاست و منحصر به موقعيّت زمانى و مكانى خاصّى نيست و مفاهيم آن, براى همه زمانها و مكانها قابل انطباق است; امّا مشاهده مى شود كه بعضى از آيات بر مورد خاص و يا شخص معيّنى منطبق شده است.
براى مثال, خداوند درباره صفات متّقين مى فرمايد: «الذين يؤمنون بالغيب…». ۴ ملاصدرا از بعضى مفسّران نقل مى كند كه معناى ايمان به غيب, تصديق همه چيزهايى است كه خداوند, واجب, مستحب و يا مباح قرار داده است; سپس از ابن مسعود و گروهى از صحابيانْ نقل مى كند كه مراد, هر چيزى است كه علمِ آن از بندگانْ پنهان است. او همين نظريه را به دليل عموميّتش اولويت مى دهد. آن گاه يكى از مصاديق اين كلّى را چيزى مى داند كه روات شيعه روايت كرده اند كه مراد, زمان غيبت مهدى(عج) و وقت خروج اوست و به وسيله قرآن و روايات, بر منتظَر بودن ايشان تأكيد شده است. ۵
بنابراين, ملاصدرا در ميان تفاسير مختلف, اولويت را به تفسيرى مى دهد كه عموميت بيشترى دارد و روايت مربوط به خروج حضرت مهدى(عج) را يكى از مصاديق
1.همان, ص۲۱۴.
2.سوره واقعه(۵۶), آيه ۱۷: پسرانى جاودان برگردشان مى گردند.
3.تفسير القرآن الكريم, ج۷, ص۳۰[; نورالثقلين, ج۵, ص۲۱۲ (ح۲۹)].
4.سوره بقره(۲), آيه ۳: (اينها) كسانى هستند كه به غيب ايمان دارند.
5.تفسير القرآن الكريم, ج۱, ص۲۶۸[; نورالثقلين, ج۱, ص۳۲ (ح۱۳)].