جلوه های حديث در تفسير صدرالمتألهين - صفحه 52

اين عمومْ ذكر مى كند. در اين تحليل با پذيرش مصداق حديث, عموميت قرآن نيز حفظ شده است.
نمونه ديگر آن, آيه «واستعينوا بالصبر والصلاة» ۱ است كه ملاصدرا با استناد به رواياتى مى گويد كه مراد از صبر, روزه است و ماه رمضان, ماه صبر است; چون روزه دار, خود را از مبطلات روزه حفظ مى كند و فايده كمك گرفتن از صبر, اين است كه انسان از هواى نفس و حرص, رها مى شود. ۲
با ذكر اين موارد, معلوم مى شود كه مهمترين وجه امتياز اين تفسير نسبت به بعضى از تفاسير, اين است كه صدرالمتألهين در همه حال از روايات اهل بيت(ع) استفاده كرده است; زيرا يارى گرفتن از حاملان علوم الهى, دقيق ترين راه براى فهم معارف الهى و كلام خداوند است. موارد مذكور, نكاتى است كه مفسّران بايد بدان توجّه داشته باشند.

فصل دوم. بررسى روايات

بحثهاى تفسيرى ملاصدرا به قدرى گسترده است كه در هر آيه, بسيارى از مطالب فلسفى, عرفانى و اخلاقى متناسب با آن نيز بيان شده است. او معمولاً در اين قسمتها به رواياتى استناد مى كند كه يا نياز به توضيح و بيان اسرار آن دارد يا مؤيّد مدّعاى اوست و يا به نقد و بررسى محتواى آن پرداخته است. نمونه هايى از هر كدام از اين موارد, در اين فصل بيان مى شود:
الف) شرح روايت و بيان اسرار آن: مفهوم و محتواى بعضى از روايات, چنان واضح و روشن است كه نيازى به توضيح و تفسير ندارد; امّا بعضى از روايات بر اثر عمق محتوا, نياز به شرح و توضيح دارد و بايد حقايق و اسرار آن, توسط اهلش كشف شود. در اين جا برخى از اين روايات را كه ملاصدرا شرح كرده, ذكر مى كنيم:

1.سوره بقره(۲), آيه ۴۵: از صبر و نماز يارى جوييد.

2.تفسير القرآن الكريم, ج۳, ص۲۷۹[; التهذيب, ج۳, ص۵۷; من لايحضره الفقيه, ج۱, ص۸۳ (ح۷۸۹) و ج۲, ص۷۶].

صفحه از 70