و غير معذور است; امّا در مورد فروع دين, چنين اعتقادى ندارد و خطاى در اجتهاد را معذور مى داند. ^۱
امّا دليل معذور نبودن در اصول دين, حديثى است از پيامبر(ص) كه مى فرمايد:

۰.افترقت بنو اسرائيل على اثنين و سبعين فرقة, وستفترق أمتى على ثلاث وسبعين, كلّها فى النّار إلا واحدة. ^۲

۰.بنى اسرائيل, هفتاد و دو فرقه شدند و به زودى, امّت من هفتاد و سه فرقه مى شوند. جز يك گروه, همه اينها در آتش اند.

امّا دليل معذور بودن امّت در اختلاف ناشى از اجتهاد, روايات زير است:

۰.الاختلاف بين أمّتى رحمة. ^۳

۰.اختلاف بين امّت من, رحمت است.

۰.اجتهدوا فكلّ ميسّر لما خلق له. ^۴

۰.اجتهاد كنيد كه هركس براى چيزى خلق شده و راهش به آن, آسان است.

۰.من اجتهد فأصاب فله أجران, و من اجتهد فأخطأ فله أجر واحد. ^۵

۰.كسى كه اجتهاد كند و راه درست را بپيمايد, دو اجر دارد و كسى كه اجتهاد كند و به خطا رود, يك اجر دارد.

ملاصدرا پس از بيان دليل هر كدام از دو مدّعا مى گويد:
امّا علّت عدم پذيرش اختلاف در اصول دين, اين است كه اختلاف در اصول دين به يك ذات برمى گردد و يك ذات, محال است بر همه صفاتى باشد كه