در جاى ديگر, درباره روايات مربوط به عالم پس از مرگ مى گويد:
اگر از رسول خدا خبرى آمد كه براى مؤمن در قبرش باغ سبزى است و تا هفتاد ذراع, قبرش باز مى شود و همچون ماه بَدر نور مى دهد و يا شنيدى كه پيامبر(ص) درباره عذاب كافر در قبرش فرموده است كه خداوند, 99 مار بر او مسلّط مى كند و هر مارى نُه سر دارد كه او را نيش مى زنند و مى ليسند و تا روز قيامت در جسم او مى دمند, بدون هيچ گونه تأويل و يا حمل بر مجاز, بپذير و در ايمان به اين امور توقّف مكن. ۱
آن گاه به مخاطب خود سفارش مى كند كه:
يا ايمان به ظواهر كتاب و حديث داشته باش و يا عارفى باش كه در به دست آوردن حقايق معانى, راسخ است. در اين صورت, با مراعات صورت ظاهرى معانى, آن آيه و حديث را معنايى صحيح تر از افراد ظاهر بين بكن; امّا چنين مباش كه شريعت حق و آنچه را كه در اوست, بكلّى انكار كنى و بگويى اينها خيالات و عوامفريبى است. ۲
ملاصدرا سپس مى افزايد:
البته آن كسى كه به ظاهر روايات عمل كند, اهل نجات است; ولى فقط از پوسته قرآن بهره مند شده است; امّا راسخان در معانى (به سبب همين رسوخ) به كشف عرفانى و علم ذوقى مى رسند. ۳
بنابراين از نظر ملاصدرا نبايد براى بيان تفسيرى عميق از يك روايت, از ظاهر آن دست برداشت. ايشان به عنوان مثال, در همين حديث مذكور, وجود مار در قبر كافر را اين گونه تفسير مى كند:
اين مار, خارج از ذات ميّت نيست; بلكه قبل از مرگ نيز همراهش بوده
1.همان, ج۴, ص۱۶۷ـ ۱۶۸[; مجمع الزوائد, ج۳, ص۵۵].
2.همان, ص۱۶۸.
3.همان, ص۱۶۹.
