ملاك اوّل. درستى محتواى حديث: اهل حديث, ميزان صحّت و ضعف روايات را در ثقه و يا ضعيف بودن راوى مى دانند; امّا از نظر ملاصدرا, ملاكْ محتواى آن است كه اگر مورد تأييد اهل كشف باشد, پذيرفته مى شود, هر چند سند آن ضعيف باشد. به همين جهت, هنگام بيان يكى از روايات مى گويد:
۰.لقد ورد فى حديث نبوى صحيح عند أهل الكشف ـ و إن لم يثبت طريقه عند أهل النقل لضعف الراوى ـ أنّه(ص) قال:لولا تزييد فى حديثكم و تمزيج فى قلوبكم لرأيتم ما أرى, وسمعتم ما أسمع. ۱
در حديثى كه در نزد اهل كشف, صحيح است ـ هر چند كه در نزد اهل حديث به سبب ضعف راوى, طريق آن ثابت نشده است ـ پيامبر اكرم فرمود: اگر در سخنانتان زياده گويى نبود و قلبهايتان به چيزى آلوده نشده بود, هرچه من مى ديدم, شما هم مى ديديد و هر چه مى شنيدم, شما هم مى شنيديد.
ملاك دوم. صحّت سند و عدم مانع عقلى براى پذيرش: از نظر ملاصدرا اگر تعداد روايات منقول از راه صحيح به حدّى باشد كه موجب اطمينان شود, اگر محتواى آن مخالف عقل نباشد, آن روايت پذيرفته مى شود. بنابراين, به وسيله روايات متظافر كه از راه صحيح از ائمه(ع) رسيده و يا بزرگان از اهل بيت نقل كرده اند, حق بودن «رجعت» را مى پذيرد و مى گويد: عقل نيز «رجعت» را منع نمى كند; زيرا زنده شدن مردگان به اذن الهى, به دست پيامبرانى همچون عيسى و شمعون(ع) واقع شده است. ۲
در مقابل, مشاهده مى شود كه او در روايتى به دليل اين كه خبرِ واحد است, خدشه وارد مى كند. ۳
ج) روايات بدون مدرك: يكى از نكات مورد توجّه اين است كه در بسيارى موارد,
1.همان, ج۷, ص۱۳۲[; شرح أصول الكافى, ص۴۸; مفاتيح الغيب, ص۱۲].
2.همان, ج۵, ص۹۱.
3.همان, ج۳, ص۵۴.