جلوه های حديث در تفسير صدرالمتألهين - صفحه 69

توبه كننده, دوست خداست.
در ضمن بيان حديثى از امام باقر(ع) مى گويد:
13 . هذا هو الذى أشار اليه عالم من أهل بيت النبوة ـ سلام اللّه عليهم أجمعين ـ: كلّ ما ميّزتموه بأوهامكم وعقولكم فى أدق معانيه, فهو مصنوع مثلكم, مردودٌ إليكم. ۱
اين همان چيزى است كه عالمى از اهل بيت نبوّت بدان اشاره كرده كه هر چه را به وسيله اوهام و عقلهاى خود در دقيق ترين معانى اش تشخيص داديد, آن نيز همچون شما ساخته شده و به سوى شما بر مى گردد.
اينها نمونه هايى بود كه به عنوان روايت معرّفى شده; ولى در هيچ كدام از كتب روايى فريقين, چنين احاديثى يافت نشد. از نمونه هاى ديگر اين دسته, چهار حديث است كه ملاصدرا از پيامبر(ص) نقل مى كند. در اين احاديث, نامى از ارسطو آمده كه از اين قرار است:
هو نبيّ من الأنبياء جهله قومه.
او (ارسطو) پيامبرى از پيامبران بود كه قومش او را نشناختند.
وقال(ص) لعليّ(ع): يا أرسطاطاليسُ هذه الأمة!
پيامبر(ص) به على(ع) فرمود: اى ارسطاطاليسِ اين امّت!
يا على! أنت أرسطاطاليس هذه الأمّة و ذو قَرنَيها.
اى على! تو ارسطوى اين امّت و ذوالقرنين آن هستى.
و در روايت ديگرى آمده است: (وأنا ذوقرنيها; من ذوالقرنين اين امّت هستم).
او همچنين نقل مى كند كه در مجلس پيامبر(ص) از ارسطو نام برده شد. حضرت فرمود:
لو عاش حتى عرف ما جئت به لاتبعنى على دينى.
اگر زنده بود تا آنچه را كه من آورده ام, بشناسد, از دين من تبعيّت مى كرد.

1.همان, ج۴, ص۵۰[; رياض السالكين, ج۵, ص۲۴ با اندكى تفاوت].

صفحه از 70