كلمه اى از آن مادّه نداشت, كتاب وى ناموزون گشت. افزون بر اين, مشكل بودن روش مخرج حروف و تقليبى بودن آن و نيز حجم بسيار زياد كتاب كه افزون بر احاديث, اسناد آنها و متنهاى مشابه و الفاظ هم خانواده را هم در بر داشت, تلاش حربى را ناموفّق گذاشت و با وجود ارزش فراوان آن و دارا بودن بيش از هزار شاهد شعرى در تنها يك جلد, متروك گشت و فقط جلد پنجم آن از حوادث تاريخى و آسيب روزگار به سلامت ماند و بقيه كتاب تاكنون به دست نيامده است. ^۱

3. دوره الفبايى

كوشش ناموفّق حربى, زمينه تحوّل كامل و دگرگونى بنيادين در ارائه واژه هاى ناآشنا (غريب) را فراهم آورد و گرچه پس از او روش مسندنويسى ادامه يافت, امّا در پايان سده چهارم و با ظهور يك ابو عبيد ديگر, يعنى ابوعبيد احمد بن محمد هروى, علم غريب الحديثْ وارد دوره سوم خود شد. ابو عبيد از خود پرسيد: مراجعه كننده به كتابهاى غريب الحديث و يا غريب القرآن به دنبال چه چيزى است؟ آيا احاديث غريب را مى طلبد؟ آيا سند و طريق روايت هم برايش مهم است؟ براى او چه اهمّيتى دارد كه واژه نامفهوم در حديث ابن عباس باشد يا ابوهريره؟ چرا اگر يك واژه غريب در دو حديث و از دو راوى شنيده شده, در دو جا بيايد؟
به ديگر سخن, مقصود اصلى از تصنيف كتابهاى غريب الحديث, شناخت معنا و اِعراب و شكل واژه ناآشناى به كار رفته در حديث است, درست همان گونه كه در كتابهاى لغت جارى است. افزون بر اين,گردآورى همه آنچه در غريب الحديث نوشته شده بود و ارائه يكباره آن, لازم بود تا مراجعات متعـدد به كتابهاى گوناگون, نياز نباشد.
ابو عبيد هروى دوم در پاسخ به اين نياز, كتابهاى متعدد غريب الحديث را گرد آورد كه