مسلّم بدانيم كه كتاب مورد بحث, اصل نيست.
در وهله دوم, در منابع, در مورد شمار اصول, پريشانى وجود دارد. شمار متداول, چهارصد اصل است و از اين رو, عنوان «الأصول الأربعمئة» بر آنها اطلاق مى شود. قديمى ترين ارجاع موجود به اين تعداد, ممكن است گفته شيخ مفيد (م413ق) باشد كه بيان نموده است از زمان على(ع) تا زمان حسن عسكرى(ع), اماميه چهارصد كتاب كه «اصول» ناميده مى شود, تصنيف كرده اند و اين, معناى اصطلاح «اصل» است كه اماميه مى گويند. ۱ گفته شده است كه اين آثار, توسط چهارصد تن از شاگردان ائمه(ع), تصنيف شده اند; ۲ گرچه بر طبق نظر محقّق حلّى (م672ق), تعداد چهارصد اصل, تنها اشاره به اصولى است كه توسط چهارصد تن از شاگردان جعفر صادق(ع) تأليف شده اند و شمار كلّى اصول, بيشتر بوده است. ۳ ابن شهرآشوب (م588ق) همچون علامه حلّى, از هفتصد اصلِ نوشته شده توسط شاگردان ائمه(ع), سخن مى گويد. ۴
1.معالم العلماء, ابن شهرآشوب, نجف, ۱۳۸۰ق, ص۳. همچنين ر.ك: ايقاظ من الهجعة فى اثبات الرجعة, الحرّ العاملى, تصحيح هاشم رسولى محلاّتى, قم, ۱۳۸۱ق, ص۲۵.
2.رسالة دراية الحديث, الشهيد الثانى, نجف, بى تا, ص۱۷(نقل شده در: الفوائد, ص۵۹); الدرر النجفية, يوسف البحرانى, تهران, ۱۳۱۴ق, ص۱۶۹; مناهج الأحكام و الأصول, النراقى, تهران, ۱۲۶۹ق, بى شماره صفحه, فصل الاجتهاد و التقليد; الرسالة الوجيزة, البهائى, تهران, ۱۳۵۶ق, ص۸ (منقول در الفوائد); مناهج الأحكام, همان جا; الرواشح السماوية, ص۹۸ (المشهور أنّ أربعمئة مصنَّف لأربعمئة مصنِّف).
بر طبق نظر نراقى در مناهج الأحكام (فصل التعبد بالأخبار الواحد المجرّد عن القرائن), همه اين چهارصد شاگرد, اصحاب امام باقر و امام صادق(ع) بوده اند. همچنين ر.ك: الرواشح السماوية, ص۹۸; الذريعة, ج۲, ص۱۲۹ و GAS,I,۵۲۵.
3.المعتبر, المحقّق الحلّى, تهران, ۱۳۱۸, ص۵ (منقول در الفوائد, ص۶۰).
4.مناقب آل أبى طالب, ابن شهرآشوب, نجف, ۱۳۷۶ق, ج۱, ص۲۱۸. صد اصل از اين اصول, احتمالاً مبتنى بر پاسخ هاى داده شده توسط امام جعفر صادق(ع) به شاگردانش بوده است (همان, ج۲, ص۴۳). شمار هفتصد اصل, آشكارا متعارض است با نظر مفيد, و در تأييد آشكار توسط ابن شهرآشوب كه ذكر شده است (همان, پى نوشت ۵, يا سبعمئة در متن, تصحيف أربعمئة است؟). ابن شهرآشوب, تأكيد دارد كه تصنيف اصول, تا زمان غيبت (صغرا؟) ادامه داشته است (همان, ج۱, ص۲۵۸).
