قواعد فهم سيره امير مؤمنان علیه السلام - صفحه 11

۰.و نيز در جاى ديگر فرمود:ولو حمّلت النّاس على تركها و حوّلتها الى مواضعها و الى ما كانت فى عهد رسول اللّه(ص) لتفرّق عنّى جندى, حتى أبقى وحدى أو قليل من شيعتى. ۱

۰.اگر مردم را بر ترك اين امور (پاره اى از احكام و دستورهاى دينى) وادارم و آنها را به جاى خود و به وضعيّت زمان رسول خدا باز گردانم, سپاه از اطرافم پراكنده مى شوند و من تنها خواهم ماند, يا با اندكى از پيروان.

دو. حكومت هاى پس از شورش و انقلاب, آمادگى مردم و مطالبات

اگر حكومتى پس از شورش و انقلاب مردم روى كارآيد, توقّع و خواسته هاى جامعه از آن بسيار بيشتر از حكومت هاى دوران آرامش است; چرا كه شورش, بر پايه نارضايتى ها شكل مى گيرد و در صورتى سر برمى آورد كه تاب تحمّل عمومى سر آمده باشد. از سوى ديگر, در شرايط انقلابى, توان و آمادگى مردم براى تحمل سختى ها نيز بيشتر است و بسيارى از دگرگونى ها را در آن شرايط, مى پذيرند كه در شرايط عادى پذيرش آنها دشوار است.
از اين رو, حاكم, از يك سو بايد بيشترين بهره سالم و سودمند را از اين تحمّل و توان عمومى بِبرَد و از ديگر سو, به مطالبات عاطفى و حقوقى بسيارِ

1.موسوعةالامام على بن أبىطالب(ع), ج۴, ص۱۲۳.

صفحه از 23