قواعد فهم سيره امير مؤمنان علیه السلام - صفحه 20

۰.واللّه ما كتمت وشمة ولا كذبت كذبة. ۱

۰.به خدا سوگند كلمه اى را پنهان نكردم و دروغى نگفتم.

و در سياست و مديريت نيز به شدّت از نيرنگ و حيله باز مى دارد و مى گويد:

۰.ييا أيها الناس! لولا كراهية الغدر, كنت من أدهى الناس. ۲

۰.اى مردم اگر نبود زشتى نيرنگ, من از سياست بازترين مردمان بودم.

و تفاوت خود را با معاويه در اين مى داند كه معاويه نيرنگ مى كند; امّا او از نيرنگ, دورى مى جويد. ۳
و به مالك اشتر, چنين سفارش مى كند:

۰.اگر با دشمنت پيمانى بستى, بدان وفاكن و با امانت پيشگى بدان بنگر…; چرا كه مردم به هيچ يك از فريضه ها به اندازه احترام به پيمان ها اهتمام ندارند. ۴

اگر گزارش شده كه على(ع) در نبردها خدعه مى كرد, به معناى نيرنگ و شكستن پيمان ها نيست; بلكه گونه اى استفاده از جنگ روانى است. مثلاً در نبرد

1.همان, ص ۱۱۵ .

2.همان, ۱۲۷ .

3.همان.

4.نهج البلاغة, نامه ۵۳ .

صفحه از 23