11 ـ توكل

1

۰.امام على عليه‌السلام:
اَلتَّوَكُلُّ عَلَى اللّه‏ِ نَجاةً مِنْ كُلِّ سوءٍ وَحِرْزٌ مِنْ كُلِّ عَدُوٍّ؛^۱

۰.توكل بر خداوند، مايه نجات از هر بدى و محفوظ بودن از هر دشمنى است.

2

۰.امام على عليه‌السلام:
مَنْ تَوكَّلَ عَلَى اللّه‏ِ ذَلَّتْ لَهُ الصِّعابُ وَتَسَهَّلَتْ عَلَيْهِ الأَْسْبابِ؛^۲

۰.هر كس به خدا توكل كند، دشوارى‏ها براى او آسان مى‏شود و اسباب برايش فراهم مى‏گردد.

3

۰.رسول اكرم صلى‌الله‌عليه‌و‌آله:
مَنْ تَوَكَّلَ عَلَى اللّه‏ِ كَفاهُ مَؤنَتَهُ وَرِزْقَهُ مِنْ حَيْثُ لايَحْتَسِبُ؛^۳

۰.هر كس به خدا توكل كند، خداوند هزينه او را كفايت مى‏كند و از جايى كه گمان نمى‏برد به او روزى مى‏دهد.

4

۰.امام صادق عليه‌السلام:
إِنَّ الغِنى وَالْعِزَّ يَجولانِ فَإِذا ظَفِرا بِمَوْضِعِ التَّوَكُّلِ أَوْ طَنا؛^۴

۰.بى‏نيازى و عزّت به هر طرف مى‏گردند و چون به جايگاه توكل دست يافتند در آنجا قرار مى‏گيرند.

5

۰.امام باقر عليه‌السلام:
مَنْ تَوَكَّلَ عَلَى اللّه‏ِ لايُغْلَبُ وَمَنِ اعْتَصَمَ بِاللّه‏ِ لايُهْزَمُ؛^۵

۰.هر كس به خدا توكل كند، مغلوب نشود و هر كس به خدا توسل جويد، شكست نخورد.

6

۰.رسول اكرم صلى‌الله‌عليه‌و‌آله:
اَلتَّوَكُّلُ بَعْدَ الْكَيْسِ مَؤْعِظَةٌ؛^۶

۰.توكّل كردن (به خدا) بعد از به كار بردن عقل، خود موعظه است.

7

۰.رسول اكرم صلى‌الله‌عليه‌و‌آله:
اَلطِّيَرَةُ شِرْكُ وَمامِنّا إِلاّ وَلكِنَّ اللّه‏َ يُذْهِبُهُ بِالتَّوَكُّلِ؛^۷

۰.فال بد زدن شرك‏است‏وهيچ‏كس‏ازمانيست‏مگراين‏كه‏به‏نحوى‏دستخوش فال بد زدن مى‏شود، اما خداوند با توكل به او آن را از بين مى‏برد.

8

۰.رسول اكرم صلى‌الله‌عليه‌و‌آله:
رَأى رَسولُ اللّه‏ِ صلى‌الله‌عليه‌و‌آله قَوْما لا يَزْرَعونَ قالَ: ما أَنْتُمْ؟ قالوُا: نَحْنُ الْمُتَوَكِّلونَ، قالَ: لا، بَلْ أَنْتُمْ المُتَّكِلونَ؛^۸

۰.رسول اكرم صلى‌الله‌عليه‌و‌آله گروهى را كه كشت و كار نمى‏كردند، ديدند و فرمودند: شما چه كاره‏ايد؟ عرض كردند ما توكل كنندگانيم. فرمودند: نه، شما سر باريد.

9

۰.امام كاظم عليه‌السلام:
لَمّا سُئِلَ عَنْ قَوْلِهِ تَعالى: (وَمَنْ يَتَوَكَّلْ عَلَى اللّه‏ِ فَهُوَ حَسْبُهُ) ـ: اَلتَّوَكُّلُ عَلَى اللّه‏ِ دَرَجاتٌ، مِنْها أَنْ تَتَوَكَّلَ عَلَى اللّه‏ِ فى اُمورِكَ كُلِّها فَما فَعَلَ بِكَ كُنْتَ عَنْهُ راضيا تَعْلَمُ أنَّهُ لايَألوكَ خَيْرا وَفَضْلاً وَتَعْلَمُ أَنَّ الْحُكْمَ فى ذلِكَ لَهُ فَتَوَكَّلْ عَلَى اللّه‏ِ بِتَفويضِ ذلِكَ إِلَيْهِ وَثِقْ بِهِ فيها وَفى غَيْرِها؛^۹

۰.در پاسخ به سؤال از آيه «و هر كس به خدا توكل كند او براى وى بس است» توكل كردن بر خدا درجاتى دارد: يكى از آنها اين است كه در تمام كارهايت به خدا توكل كنى و هر چه با تو كرد از او خشنود باشى و بدانى كه او نسبت به تو از هيچ خير و تفضّلى كوتاهى نمى‏كند و بدانى كه در اين باره حكم، حكم اوست، پس با واگذارى كارهايت به خدا بر او توكل كن و در آن كارها و ديگر كارها به او اعتماد داشته باش.

10

۰.رسول اكرم صلى‌الله‌عليه‌و‌آله:
يَقولُ اللّه‏ُ عَزَّوَجَلَّ ما مِنْ مَخْلوقٍ يَعْتَصِمُ دونى إِلاّ قَطَعْتُ أسْبابَ السَّماواتِ وَأسبابَ الأَْرْضِ مِنْ دونِهِ فَإِنْ سَأَلَنى لَمْ اُعْطِهِ وَإِنْ دَعانى لَمْ اُجِبْهُ؛^۱۰

۰.خداوند عزوجل مى‏فرمايد: هيچ مخلوقى نيست كه به غير من پناه ببرد، مگر اين كه دستش را از اسباب و ريسمان‏هاى آسمانها و زمين كوتاه كنم، پس اگر از من بخواهد عطايش نكنم و اگر مرا بخواند جوابش ندهم.