27 ـ مدارا

1

۰.رسول اكرم صلى‌الله‌عليه‌و‌آله:
أَمَرَنى رَبّى بِمُداراةِ النّاسِ كَما أَمَرَنى بِأَداءِ الْفَرائِضِ؛^۱

۰.پروردگارم، همان گونه كه مرا به انجام واجبات فرمان داده، به مدارا كردن با مردم نيز فرمان داده است.

2

۰.رسول اكرم صلى‌الله‌عليه‌و‌آله:
أَعْقَلُ النّاسِ أَشَدُّهُمْ مُداراةً لِلنّاسِ؛^۲

۰.عاقل‏ترين مردم كسى است كه بيشتر با مردم مدارا كند.

3

۰.رسول اكرم صلى‌الله‌عليه‌و‌آله:
مَنْ أُعْطِىَ حَظَّهُ مِنَ الرِّفْقٍ فَقَدْ أُعْطِىَ حَظَّهُ مِنْ خَيْرِ الدُّنْيا وَالآخِرَةِ؛^۳

۰.هر كس را كه بهره‏اى از مدارا داده‏اند، بدون شك بهره‏اش را از خير دنيا و آخرت داده‏اند.

4

۰.رسول اكرم صلى‌الله‌عليه‌و‌آله:
ما كانَ الرِّفْقُ فى شَىْ‏ءٍ إِلاّ زانَهُ؛^۴

۰.مدارا با چيزى همراه نشد مگر آن كه آن را زينت بخشيد.

5

۰.رسول اكرم صلى‌الله‌عليه‌و‌آله:
إنَّ اللّه‏َ يُحِبُّ الرِّفْقَ وَيُعينُ عَلَيْهِ؛^۵

۰.خداوند مدارا را دوست دارد و انسان را بر انجام آن يارى مى‏كند.

6

۰.امام على عليه‌السلام:
لَيْسَ الْحَكيمُ مَنْ لَمْ يُدارِ مَنْ لايَجِدُ بُدّا مِنْ مُداراتِهِ؛^۶

۰.حكيم نيست آن كس كه مدارا نكند با كسى كه چاره‏اى جز مدارا كردن با او نيست.

7

۰.رسول اكرم صلى‌الله‌عليه‌و‌آله:
إِنَّ الأَْنْبياءَ إِنَّما فَضَّلَهُمُ اللّه‏ُ عَلى خَلْقِهِ بِشِدَّةِ مُداراتِهِمْ لأَِعْداءِ دينِ اللّه‏ِ وَحُسْنِ تَقيَّتِهِمْ لأَِجْلِ إِخْوانِهِمْ فِى اللّه‏ِ؛^۷

۰.خداوند از اين رو پيامبران را بر ديگر مردمان برترى داد كه با دشمنان دين خدا بسيار با مدارا رفتار مى‏كردند و براى حفظ برادران همكيش خود نيكو تقيه مى‏كردند.

8

۰.امام حسين عليه‌السلام:
مَنْ أَحْجَمَ عَنِ الرَّأْىِ وَعَيِيَتْ بِهِ الْحِيَلُ كانَ الرِّفْقَ مِفْتاحُهُ؛^۸

۰.هر كس فكرش به جايى نرسد و راه تدبير بر او بسته شود، كليدش مداراست.

9

۰.امام صادق عليه‌السلام:
فى قَولِهِ تَعالى (وَقولوا لِلنَّاسِ حُسْنا) ـ: أىْ لِلنّاسِ كُلِّهِمْ مُؤْمِنِهِمْ وَمُخالِفِهِم، أَمَّا الْمُؤْمِنونَ فَيَبْسُطُ لَهُمْ وَجْهَهُ، وَأَمَّا الْمُخالِفونَ فَيُكَلِّمُهُم بِالْمُداراةِ لاِجْتِذابِهِمْ إِلَى الإْيمانِ، فَإِنَّهُ بِأَيْسَرَ مِنْ ذلِكَ يَكُفُّ شُرورَهُمْ عَنْ نَفسِهِ، وعَنْ إخْوانِهِ الْمُؤْمِنينَ؛^۹

۰.درباره آيه (و با مردم سخن نيكو گوييد) فرمود: مقصود همه مردمان اعم از مؤمن و كافر است. اما با مؤمنان بايد گشاده‏رو بود و اما با كافران بايد به نرمى و مدارا سخن گفت، تا به سوى ايمان كشيده شوند و كمترين ثمرش اين است كه خود و برادران مؤمنش را از گزند آنان مصون مى‏دارد.

10

۰.امام على عليه‌السلام:
دارِ النّاسَ تَأْمَنْ غَوائِلَهُمْ وَتَسْلَمْ مِنْ مَكايِدِهِمْ؛^۱۰

۰.با مردم مدارا كن، تا از گزندهايشان در امان باشى و از نيرنگهايشان سالم بمانى.