2 ـ ياد خدا

1

۰.امام على عليه‌السلام:
اَلذِّكْرُ يونِسُ اللُّبَّ وَيُنيرُ الْقَلْبَ وَيَسْتَنْزِلُ الرَّحْمَةَ؛^۱

۰.ياد خدا عقل را آرامش مى‏دهد، دل را روشن مى‏كند و رحمت او را فرود مى‏آورد.

2

۰.امام على عليه‌السلام:
اُذْكُرُوا اللّه‏َ ذِكْراخالِصاتَحْيَوْابِهِ‏أَفْضَلَ‏الْحَياهِ‏وَتَسْلُكوابِهِ‏طُرُقَ‏النَّجاةِ؛^۲

۰.خدا را خالصانه ياد كنيد تا بهترين زندگى را داشته باشيد و با آن راه نجات و رستگارى را به پيماييد.

3

۰.رسول اكرم صلى‌الله‌عليه‌و‌آله:
مَنْ أَطاعَ اللّه‏ُ عَزَّوَجَلَّ فَقَدْ ذَكَرَ اللّه‏َ وَإِنْ قَلَّتْ صَلاتُهُ وَصيامُهُ وَتِلاوَتُهُ لِلْقُرآنِ؛^۳

۰.هر كس خداى عزوجل را اطاعت كند خدا را ياد كرده است، هر چند نماز خواندن و روزه گرفتن و قرآن خواندنش اندك باشد.

4

۰.امام صادق عليه‌السلام:
فى قَوْلِهِ تَعالى: (لَذِكْرُ اللّه‏ِ أَكْبَرُ) ـ: ذِكْرُ اللّه‏ِ عِنْدَ ما أَحَلَّ وَحَرَّمَ؛^۴

۰.درباره آيه «ياد خدا بزرگتر است» ـ: به ياد خدا بودن در هنگام روبه‏رو شدن با حلال و حرام.

5

۰.امام باقر عليه‌السلام:
كَأَنَّ الْمُؤْمِنينَ هُمُ الْفُقَهاءُ أهْلُ فِكْرَةٍ وَعِبْرَةٍ، لَمْ يُصِمَّهُمْ عَنْ ذِكْرِ اللّه‏ِ ما سَمِعوا بِآذانِهِمْ وَلَمْ يُعْمِهِمْ عَنْ ذِكْرِ اللّه‏ِ ما رَأوْ امِنَ الزّينَةِ؛^۵

۰.گويا مؤمنان همان فقيهان (فرزانگان دين فهم) و اهل انديشيدن‏وپند گرفتن هستند. شنيده‏هاى دنيوى، گوش آنها را از (شنيدن) ياد خدا كر نمى‏كند و زرق و برق دنيا چشم آنان را از ياد خدا كور نمى‏گرداند.

6

۰.امام صادق عليه‌السلام:
قالَ: أَوْحَى اللّه‏ُ عَزَّوَجَلَّ إِلى موسى عليه‌السلام يا موسى، لاتَنْسَنى عَلى كُلِّ حالٍ وَلا تَفْرَحْ بِكَثْرَةِ الْمالِ، فَإِنَّ نِسْيانى يُقْسِى الْقُلوبَ، وَمَعَ كَثْرَةِ الْمالِ كَثْرَةُ الذُّنوبِ؛^۶

۰.خداى عزوجل به موسى وحى كرد: اى موسى در هيچ حالى مرا فراموش نكن و به ثروت زياد شاد نشو، زيرا از ياد بردن من دلها را سخت مى‏كند و همراه ثروت زياد، گناهان زياد است.

7

۰.امام سجاد عليه‌السلام:
إِنَّ قَسْوَةَ الْبِطْنَةِ وَفَتْرَةَ الْمَيْلَةِ وَسُكْرَ الشَّبَعِ وَعِزَّةَ الْمُلْكِ مِمّا يُثَبِّطُ وَيُبَطِّى‏ءُ عَنِ الْعَمَلِ وَيُنْسِى الذِّكْرَ؛^۷

۰.پرخورى و سستى اراده و مستى سيرى و غفلت حاصل از قدرت، از عوامل بازدارنده و كند كننده در عمل است و ذكر (خدا) را از ياد مى‏برد.

8

۰.امام سجاد عليه‌السلام:
يا مَنْ ذِكْرُهُ شَرَفٌ لِلذّاكِرينَ وَيا مَنْ شُكْرُهُ فَوْزٌ لِلشّاكِرينَ وَيا مَنْ طاعَتُهُ لِلْمُطيعينَ، صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَآلِهِ وَاشْغَلْ قُلوبَنا بِذِكْرِكَ عَنْ كُلِّ ذِكْرٍ؛^۸

۰.اى آن كه يادش مايه شرافت و بزرگى ياد كنندگان است و اى آن كه سپاسگزاريش موجب دست يافتن سپاسگزاران (بر نعمتها) است و اى آن كه فرمانبرداريش سبب نجات فرمانبرداران است، بر محمد و آل او درود فرست و با ياد خود دلهاى ما را از هر ياد ديگرى بازدار.

9

۰.امام باقر عليه‌السلام:
ذِكْرُ اللِّسانِ الْحَمْدُ وَالثَّناءُ وَ ذِكْرُ النَّفْسِ الْجَهْدُ وَالْعَناءُ وَذِكْرُ الرّوحِ الْخَوْفُ وَالرَّجاءُ وَذِكْرُ الْقَلْبِ الصِّدْقُ وَالصَّفاءُ وَذِكْرُ الْعَقْلِ التَّعْظيمُ وَالْحَياءُ وَذِكْرُ الْمَعْرِفَةِ التَّسْليمُ وَالرِّضا وَذِكْرُ السِّرِّ الرُّؤْيَةُ وَاللِّقاءُ؛^۹

۰.ذكر زبان حمد و ثناء، ذكر نفس سختكوشى و تحمل رنج، ذكر روح بيم و اميد، ذكر دل صدق و صفا، ذكر عقل تعظيم و شرم، ذكر معرفت تسليم و رضا و ذكر باطن مشاهده و لقا است.

10

۰.رسول اكرم صلى‌الله‌عليه‌و‌آله:
يَقولُ اللّه‏ُ عَزَّوَجَلَّ إِذْ كانَ الْغالِبُ عَلَى الْعَبْدِ الاِشْتِغالُ بى، جَعَلْتُ بُغْيَتَهُ وَلَذَّتَهُ فى ذِكْرى فَإذا جَعَلْتُ بُغْيَتَهُ وَلَذَّتَهُ فى ذِكْرى عَشَقَنى وَعَشَقْتُهُ فَإِذا عَشَقَنى وَعَشَقْتُهُ رَفَعْتُ الْحِجابَ فيما بَيْنى وَبَيْنَهُ وَصَيَّرْتُ ذلِكَ تَغالُبَاَ عَلَيْهِ لايَسْهو إِذا سَهَا النّاسُ اُولئِكَ كَلامُهُمْ كَلامُ الأَْنْبياءِ اُولئِكَ الأَْبْطالُ حَقّا؛^۱۰

۰.خداى عزوجل مى‏فرمايد: هرگاه ياد من بر بنده‏ام غالب شود، خواهش و خوشى او را در ياد خود قرار دهم و چون خواهش و خوشى او را در ياد خود قرار دهم عاشق من شود و من نيز عاشق او گردم و چون عاشق يكديگر شديم حجاب ميان خود و او را بر دارم و عشق خود را بر جان او چيره گردانم، چندان كه مانند مردم دچار سهو و غفلت نمى‏شود، سخن اينان سخن پيامبران است، اينان براستى قهرمانند.