روشی نو در شناخت راويان حديث(1) - صفحه 74

ى) پيشگويى غير مستقيم اين مطلب كه سعد از بيمارى بهبود مى يابد.
به طور عام
ك) دعاى پيامبر (ص) براى مهاجرت يارانش,
ل) اندوه ناشى از مرگ سعد بن خوله,
م) مشخّص نمودن دليل اندوه پيامبر.
در بررسى و مطالعه اين جملات در نقل هاى اين حديث, بهتر مى دانم كه هم نقل هاى كامل و هم نقل هاى ناقص را مدّ نظر داشته باشيم. گاهى اوقات, نقل هاى ناقص (نقل هايى كه در آن قسمتى از حديث ذكر شده است) به طور صريح بيان شده اند, به طورى كه نويسنده, قسمتى از حديث را ذكر نموده و در ادامه مى نويسد: «بقيه حديث از قول ديگرى است» و يا جملاتى از اين قبيل, گاهى اوقات هم دليل براى اين كاستى (بيان نكردن قسمتى از حديث) وجود دارد, و همان گونه كه در ذيل نقل 5 به آن خواهم پرداخت, خود متن روايت نيز مى تواند گوياى آن باشد, و چنانچه همه جملات مربوط به يك موضوع واحد حذف شده باشند, مى تواند گوياى اين مطلب باشدكه يكى از راويان يا گردآورندگان حديث, موضوعى خاص را در حديث دنبال مى كرده است. از اين رو, فقط جملاتى از حديث را در خصوص موضوع, نقل نموده است. بنابراين, نقل ها را مى توان به شكل زير دسته بندى نمود:
1) نقل هاى كامل,
2) نقل هايى كه حذفيات در آنها به صراحت انجام گرفته است,
3) نقل هايى كه حذفيات در آنها به صورت ضمنى انجام گرفته است كه با توجه به متن مى توان به آنها پى برد,
4) نقل هايى كه در آن احتمال حذفيات به دليل اهداف خاص وجود دارد.

صفحه از 86