منبعي تازه ياب براي تدوين ديوان اشعار معصومان(ع) - صفحه 103

از همان بررسى نخستين, هويدا شد كه اين جُنگ, منبع بسيار با ارزشى براى تدوين ديوان اشعار منسوب به معصومان (ع) به شمار مى رود; به ويژه از آن رو كه:
1 . ابيات و (تكْ ضبط)هايى كه در آن هست , در منابع متداول در اين باب و مآخذ موجود, ديده نمى شود و اگر منحصر نباشد, دست كم نادر است;
2 . ظاهراً اين اشعار, همه برگرفته از منبع به خصوص و مشهورى نيستند و در زمان هاى مختلف و به استناد مآخذ متفاوتْ يادداشت شده اند و احتمالاً از همين رو, شعرى كه در يك جا به أميرمؤمنان (ع) منسوب گرديده, در جاى ديگر, با اندكى تفاوت در ضبط , به امام حسين (ع) نسبت داده شده است; ۱
3 . ظاهراً كاتبان اين سروده ها, شعرهاى منسوب را, نه فقط از روى تفنّن, كه از روى توجّه, كتابت كرده اند و كَثْرَتِ اشعار منسوب به معصومان (ع) نمودار همين ويژگى است;
4 . قدمت اين جُنگ, با برخى از قديمى ترين منابع مربوط به اين گونه اشعار, سنجيدنى است; لذا پايگاه اين جُنگ را در سياهه منابع بايد جدّى گرفت.
بدين ترتيب, اشعار منسوب را ـ چندان كه يافتم ـ بيرون نويس كردم, بى آن كه در پى(تصحيح) يا (تخريج) كامل آنها باشم; بلكه حتّى المقدور خواستم ضبط نسخه را فرا نمايم و پيش روى حديث پژوهان قراردهم.
از اين طريق, هم اين گونه داده هاى نسخه, ۲ آسان تر در اختيار پژوهشگران قلمرو اشعار منسوب به معصومان (ع) قرار مى گيرد و هم, بررسى پايگاه جُنگ مهدوى از اين حيث, ميسرتر مى گردد. چون ظاهراً برخى از اشعار, به خاطر (انشاد) و (تمثّل) به معصوم (ع) منسوب شده اند, ۳ بايد اشعارى را كه معصومان (ع) انشاد كرده و مورد تمثّل

1.ر.ك: رويه هاى ۲۶۷ و ۳۴۵.

2.دكتر نصر اللّه پورجوادى ـ كه سال هاست به پژوهش در آثار بر جاى مانده از أحمد غزّالى مشغول است ـ پيش از اين, اشعار تازى و پارسى منسوب به أحمد غزّاى را از اين جُنگ بركشيده و در محقّق نامه (ج ۱, ص ۴۶۳ ـ ۴۶۹) به نشر سپرده است.

3.در اين باره, ر.ك: فصل نامه علوم حديث, ش ۱۲, ص ۱۷۹ و ۱۸۰ (/ از گفتار نگارنده); آينه پژوهش, ش ۶۶, ص ۱۴۵ و ۱۴۶ (از گفتار ترجمه شده استاد جلالى).

صفحه از 121