معرفى مَشارقُ اَنوارِ اليَقين
مسعود بيدآبادى
سخن گفتن درباره مناقب و فضايل پيشواى يگانه پرستان و مولاى متّقيان, به نصّ صريح كلام نبوى, عبادت است.
درحالى كه در لابه لاى كتب و رساله هاى بسيارى از عالمان شيعه و سنّى مطالب متنوّعى درباره زندگانى, اخلاق, فضايل, دانش سرشار و كلمات گهربار اميرمؤمنان(ع) به چشم مى خورد,امّا روايات بسيارى درباره مقامات و منازل معنوى آن حضرت وارد شده كه كم تر مورد توجّه محقّقان قرار گرفته است. گويا اين كم توجّهى به دليل سختى فهم بعضى از روايات و يا احتمال غلوّ در برخى ديگر بوده است.
يكى از دانشورانى كه از كنار اين گونه روايات به سادگى عبور نكرده, بلكه كوشيده تا با غوّاصى در درياى ژرف و بى كران ولايت, گوهرهاى ناب و پرفروغى از دل آن برآرد, شيخ حافظ رجب بُرسى ـ ره ـ است.
بُرسى پس از كسب كمالات و طيّ مدارج در دانش هايى چون فقه, حديث, ادبيّات, عرفان و علوم غريبه, معرفت خود را نسبت به امامان شيعه و خصوصاً على(ع) تعمّق بخشيد و از روى معرفت, عواطف قلبى و تمايلات درونى خويش را در قالب نوشته هايش انتشار داد. او بر خود واجب دانست تا آنجا كه در توان دارد, در شناساندن حقيقت علوى بكوشد و خود را در ولايت, فانى كند. كتاب مشارق اَنوار اليقين فى حقائق أسرار أميرالمؤمنين ثمره اين تلاش مجدّانه اوست كه تلفيقى از عاطفه و معرفت را مى توان در آن ملاحظه كرد.
نوشته ها و نظرات بُرسى ـ كه عاشق اهل بيت(ع) بود ـ بر عدّه اى گران آمد و با تبليغات منفى به تخريب شخصيّت وى پرداخته, نامش را در زمره گزافه گويان قلمداد نمودند. او در سراسر اشعارش از بى مهرى آنان مى نالد; امّا به عشق حضرت على(ع) مى بالد و از اين تهمت ها و گمان هاى ناروا باكى ندارد.
به هر روى, شيخ حافظ رجب بُرسى موفّق گرديد آثار ارزنده اى تدوين كند و اشعار نغز و شيوايى در منقبت اهل بيت بسرايد. اين مطالب و سروده ها در كُتُبى كه بعد از وى تأليف شده, درج گرديد و برخى از محدّثان شيعه از وى روايت نقل كرده و عدّه اى آثارش را شرح نموده اند. بدين گونه, تفكّر و انديشه او را ارج نهاده و نامش را در اذهان ْزنده كرده اند.
در اين نوشتار, ضمن معرّفى تفصيلى كتاب مشارق انوار اليقين, نگاهى گذرا به شرح حال و آثار اين محدّث عارف مى افكنيم و گفته هاى مخالفان و موافقان انديشه هايش را طرح نموده, قضاوت درباره آن را به اهل تحقيق و نظر واگذار مى نماييم.
