مقايسه دو يا چند روايت ايجاد مى شود - اين روايت است:
الروايةلحديثنا يشدّ به قلوب شيعتنا أفضل من ألف عابد؛ نقل حديث ما - كه باعث استحكام دلهاى شيعيان ما گردد - از هزار عابد برتر است. ^۱
اشكال از آنجا ناشى مى شود كه در روايتى ديگر - كه پيش از اين روايت آمده - به جاى «ألف عابد»، «سبعين ألف عابد» آمده است. ^۲ حال، جاى اين پرسش است كه بالاخره روايتگر احاديث ائمه(ع) از هزار عابد برتر است يا هفتاد هزار؟!
صدرالمتألهين براى رفع اين اشكال دو راه حل پيشنهاد مى كند:
1 . مقصود از روايت دوم، روايتگرى است كه عالِم به زواياى حديث نباشد. بنابراين، اگر كسى در كنار نقل احاديث، آگاه به محتوا و مداليل آنها نيز باشد، برتر از هفتاد هزار عابد است و گرنه، برتر از هزار عابد است.
2. مقصود از هزار يا هفتاد هزار، بيان كثرت است و مرز عددى مقصود نيست؛ چنان كه مردم براى بيان تفاوت فاحش از چنين الفاظى استفاده مى كنند و مى گويند كه فلان كالا هزار برابر از آن يكى برتر است. مقصود آنها خصوصيت هزار نيست، بلكه كثرت اين تفاضل است. ^۳

6. برداشت هاى دقيق

بايد صدرالمتألهين را غواص درياهاى ژرفِ انديشه دانست. عمق و ذوق در افكار اين مرد بزرگ مى جوشد و مطالعه آثار اين حكيم نستوه نشان مى دهد كه اين آثار، سرشار از نشاط فكرى و ذوق سرشار مؤلف است. گويا او با غواصى همراه شده كه انسان را با خود همراه ساخته و تلاش مى كند كه گوهرهاى بس قيمتى را - كه در اعماق آب ها از چشم ها پنهان مانده - با شادى و شعف وصف ناشدنى - كه حكايت از شيدايى خود او دارد - به آدمى نشان دهد.
او در مقدمه شرح اصولالكافى آورده است:
من در ميان روايات به صدف هاى علمى در درياى حكمت و عرفان برخورده ام كه لبالب است از جواهر گرانبهاى حقايق ايمانى، و لؤلوهاى