عوالم، كتابى خوش تركيب است كه مؤلف آن عنايت بسيارى به نظم ابواب و احاديث داشته، و ليك ناتمام مانده است و به بياض نيامده است. دانشمند گرامى، آقاى سيد محمدباقر ابطحى اصفهانى قمى، احياى اين اثر را آغاز كرده و تاكنون نزديك به بيست مجلد از آن را به چاپ رسانيده است.
در سده هجرى كنونى
تكاپوهاى دلپسند در نشر حديث، از رهگذر تأليف و تصحيح و انتشار، به يارى تسهيلات و امكانات روزگار جديد، و در سايه جمهورى اسلامى و توجهش به فرهنگ دينى، همچنان ادامه داشته است، و موسوعه هاى ارزشمندى منتشر گرديده است. ۱ ما در اينجا مواردى را كه از آنها آگاه شده ايم، ياد مى كنيم: ۲
1 . مسند الإمام على(ع) ، سيد حسن على قبانچى نجفى (م 141ق)، كه در آن احاديث روايت شده از امام(ع) گرد آمده و با نظمى ويژه سامان يافته است، كه در دوازده مجلد در قم و بيروت چاپ گرديده است.
1.بى مناسبت نيست همين جا گفته شود كه در عظمت و شگفتى كار بزرگمردانى احياگر و دينْ گستر چون علامه محمدباقر مجلسى همين بس كه امروز با استمداد از رايانه هاى پيشرفته و فن آورى هاى نوين، و پس از دستياب شدن و انتشار برخى منابع كه در اختيار پيشينيان ما مانند علامه مجلسى نبوده، و در عين امكان استفاده از مخازن مطبوعات و مخطوطات در اقصا نقاط جهان، هنوز موسوعه اى كه بتواند بر موسوعه اى چون بحارالأنوار، فايق آيد و چنين هويت و شخصيت ممتازى بيابد، پديد نياورده ايم. به قول خواجه:
صد نكته غير حسن ببايد كه تا كسى مقبول طبع مردم صاحب نظر شود
مترجم
2.مراد ما، تكاپوهاى مكتوب است ؛ ورنه تكاپوهاى ارزشمند الكترونيك كه در اين اواخر صورت بسته و عرضه شده اند، موجب مباهات و مايه افتخارمان هستند ؛ مواردى مانند جامع الاحاديثى كه به نام «نور ۲» از جانب مركز مطالعات عرضه شده، و معجم فقهى وابسته به اين مركز در قم.
