نگاهي به صحيح بخاري - صفحه 85

بنابر شمارش ابن صلاح، 4000 حديث مى نماياند.
از آنجا كه بخشى از احاديث بخارى (1341 حديث)، از معلّقات بوده و سند كامل ندارند، و بسيارى از آن احاديث، سخنان پيامبر نبوده و از اصحاب، يا تابعان روايت شده است، و همچنين موارد ديگر، مى توان گفته ابن حجر را پذيرفت:
احاديث مسند و موصول به پيامبر(ص)، بدون تكرار در صحيح البخارى، فقط 2602 حديث است. ۱
صحيح البخارى، بيش از ديگر آثار حديثى، مورد توجه و اهتمام دانشمندان اهل سنت بوده و تاكنون 118 اثر درباره آن نگاشته اند. 59 اثر، شرح تمام يا ناتمام صحيح البخارى است. 28 كتاب به عنوان حاشيه، و پانزده تلخيص از مندرجات صحيح البخارى نشر يافته و شانزده درآمد بر آن نوشته شده است. ۲

چگونگى ضبط احاديث بخارى

1. نقش دوران منع حديث

پاره اى از ايمان آورندگان - كه حديث پژوه نبوده و ظاهر حديث را مى نگرند - چنين مى پندارند كه تمامى حديث هاى منسوب به پيامبر، بى كم و كاست از آن حضرت روايت شده و مخاطبان رسول اكرم(ص)، الفاظ و ظرافتهاى كلام او را بدون اندك تغييرى نقل كرده و در مجموعه هاى روايى به نسل بعدى انتقال داده اند. آنان مى پندارند كه احاديث كتاب هايى همچون صحيح البخارى، همگى از پيامبر نقل شده و بر زبان آن حضرت رفته است، حال آن كه اين قضاوت را خرد نمى پذيرد؛ زيرا كه نمى توان از صحابه رسول اكرم انتظار داشت كه حافظه اى چنان نيرومند داشته باشند كه حتى يك حديث يا يك عبارت و كلمه را از ياد نبرده باشند. و همين سان، بايد تابعان و ديگر راويان را در نظر آورد.

1.هدى السارى، لبنان: چاپ دارالفكر، ص ۶۶۳ .

2.مقدمه صحيح البخارى، مكه مكرمه، ۱۳۷۶ ق، به نقل از عفواً صحيح البخارى، ص ۴۰.

صفحه از 97