شرح حالى آمده بود، حديثى به چشم نمى خورد. ما ناگزير پاره اى را به پاره اى ديگر افزوديم تا اين كه كتاب سامان يافت. از همين روست كه نسخه هاى صحيح البخارى با يكديگر تفاوت دارند؛ زيرا هر نسخه اى بر پايه سليقه گردآورنده اى نظم يافته است». ^۱
از اين رو، چندان نمى توان اعتماد داشت كه تمامى حديثها و شرح حال هايى كه در نسخه هاى موجود صحيح البخارى درج شده است، به راستى از امام بخارى باشد.

بررسى رجالى صحيح بخارى

1 . جهت گيرى حنفى ستيزانه بخارى

از آداب پژوهش گرى و گردآورى، بويژه جامع نگارى در باب سخن پيامبر، اين است كه جانب دارى مذهبى و سياسى خود را به كنارى نهاده و آنچه را كه واقعيت است، بنگاريم، و تعصب هاى فكرى و دينى، سبب رد و قبول سخنها و دليلها نگردد.
امام بخارى - كه مسلك فكرى ظاهريه داشت و تا ميزان زيادى چون امام احمد حنبل فكر مى كرد - با مكتب قياس و روش عقل گرايى و تحليلهاى عقلانى، به شدت مخالفت مى ورزيد.
از همين رو بود كه در جاى جاى كتاب او، شواهدى از حنفى ستيزى به چشم مى خورد.
امام بخارى، نام امامان مذاهب سه گانه اهل سنت را (احمد بن حنبل، شافعى و مالكى) بارها در صحيح خود مى آورد؛ با اين همه، يك بار هم از ابو حنيفه، پيشواى ديگر اهل سنت، ابوحنيفه ياد نمى كند. البته اين تلاش، بدان جهت نيست كه مذهب حنفى در عصر و سرزمين امام بخارى مطرح نبوده و طرفدار نداشته است، بلكه ساكنان سمرقند و بخارا و بغداد - كه وى به روشنى از مردم و گرايشهاى آنان آگاهى داشته است - و نيز خود او