نبوى و صحيح تلقى نمود؛ حال آن كه شمار بسيارى از آنان همه، اساساً حديث نبوى نبوده و گردآورنده از رسول اكرم(ص) روايت نكرده است، تا درباره صحيح يا ضعيف بودن آن داورى كنيم. چنان كه پيش تر اشارت رفت، پاره اى از احاديث بخارى را بايد سخنان صحابه يا تابعان دانست.
ناگفته نماند كه اگر از اعتبار احاديث بخارى، سخن به ميان مى آيد، احاديث نبوى مراد است، وگرنه ديگر احاديث آن، از ديدگاه عالمان بزرگ اهل سنت، آميخته به ترديد و اختلاف نظر است. علامه عينى (شارح صحيح البخارى) در پيش گفتار كتابش چنين مى نويسد:
قد أكثر البخارى من أحاديث و أقوال الصحابة و غيرهم بغير إسناد، فإن كان لصيغة جزم ك «قال» و «روى» و نحوهما، فهو حكم منه بصحته، و ما كان بصيغة التمريض «روى» و نحوه، فليس فيه حكم بصحته، و لكن ليس هو واهياً، إذ لوكان واهياً لما أدخله فى صحيحه. ۱
احاديث مرفوع و معلق در صحيح البخارى تا آنجا فزونى گرفته است كه ابن حجر عسقلانى، شمار آن را به 2761 حديث مى رساند و با حذف احاديث غير نبوى و نيز احاديث تكرارى، گفته است:
شمار احاديث نبوى مسند، بدون آنكه تكرار در آن همه ديده شود، فقط 2602 حديث است. ۲
3. مطلق نگرى رجالى امام بخارى
بسيارى از اهل حديث - كه به بررسى
1.عمدة الغارى، ج ۱، ص ۱۰.
2.هدى السارى، دارالفكر، ص ۶۶۳ .