ضمن معرفى القضا و القدر دماوندى، مطالبى از اين كتاب را درباره خطبة البيان نقل مى كند.
15 . شرح منسوب به ابن عبدالفتاح.
16 و 17 . دماوندى در القضا و القدر درباره خطبة البيان به نحوى سخن گفته كه علامه تهرانى از بيان او استفاده نموده كه ابن شهرآشوب (م 588 ق) و شيخ ابوالفتح محمد بن عبدالكريم شهرستانى (م 548ق) نيز شروحى بر خطبة البيان داشته اند. ۱
18 . مناجات مرتضوى در شرح خطبة البيان، از امير محمد صالح، كه نسخه اى از آن در دانشگاه لاهور پاكستان موجود است. ۲
19 . افتتاح خطبة البيان، رساله فارسى در شرح خطبه، نسخه شماره 760 دارالكتب قاهره. ۳ حدود بيست نسخه از شروح و ترجمه هاى ناشناخته از خطبة البيان در فهارس نسخ خطى معرفى شده است. ۴
كتابشناسى و نسخه شناسى خطبه تطنجيه
خطبه تطنجيه نيز از خطبه هاى منسوب به اميرالمؤمنين(ع) است كه در نهج البلاغه نيامده است، ولى در المجموع الرائق سيد هبةاللّه موسوى، تأليف 703 ق، و مشارق أنوار اليقين بُرسى و إلزام الناصب بارجينى درج شده است.
در پايان اين خطبه از اقاليم چهارگانه ياد شده، و شيخ آقا بزرگ تهرانى احتمال داده است كه اين خطبه با «خطبة الأقاليم» كه
1.ر.ك: الذريعة، ج ۲۶ ، ص ۳۱۰.
2.ر.ك: فهرست مشترك پاكستان، ج ۴ ، ص ۲۴۶۸.
3.المخطوطات الفارسية، ج ۱، ص ۲۳.
4.ر.ك: فهرست كتابخانه ملك، ج ۵، ص ۴۱۷، ش ۲۰۵۸ و ج ۷ ، ص ۳۲۵ و ج ۸ ، ص ۳۸۳ ، ش ۵۴۴۵ ؛ فهرست كتابخانه دانشگاه تهران، ج ۲، ص ۷۰۳ ، ش ۱۰۶۷ و ج ۸ ، ص ۶۳۹ ، ش ۲۰۲۱؛ فهرست كتابخانه مجلس، ج ۵، ص ۴۱۰، ش ۱۹۱۸ ؛ فهرست كتابخانه آستان قدس رضوى، ج ۱۴، ص ۱۳۸ و ج ۱۵، ص ۱۹ ؛ فهرست كتابخانه آيت اللّه گلپايگانى، ش ۳۶۱۸۷ ؛ فهرست كتابخانه غرب(مدرسه آخوند همدان)، ص ۳۴۹ ؛ فهرست كتابخانه گنج بخش پاكستان، منزوى، ج ۲، ص ۶۰۵ ؛ فهرست مشترك پاكستان، ج ۳، ص ۱۵۹۴ و ج ۴، ص ۲۴۱۰ ؛ فهرست نسخه هاى خطى مركز احياءميراث اسلامى، ج ۲، ص ۱۷۵، ش ۵۳۸ .
