حسين(ع)، در سالِ 75 ق، در مدينه منوره، و در خانه امام زين العابدين على بن حسين(ع)، ديده به جهان گشود. وى از محضر پدر بزرگوارش و برادر ارجمندش امام محمد باقر(ع) كسب علم و معرفت كرد، در سيزده سالگى قرآن را فراگرفت و در علوم مختلف قرآنى از سرآمدان دوران بود و لقب «حليف القرآن» به وى داده شد. او كوششهاى بسيارى در جهت اصلاحات سياسى به عمل آورد و از حجاز به شام و عراق، سفرها كرد و عاقبت در قيامى خونين در محرم سال 122 ق، در كوفه به شهادت رسيد. ۱
بايد توجه داشت كه اگر چه ديدگاه زيديه و اماميه در مسئله امامت متفاوت است، اين به معناى عدم قبول و رد ديگر اهل بيت و از جمله امامان مورد قبول اماميه از سوى زيديه نيست؛ بلكه آنان همچون اماميه مرجعيت كتاب و عترت را از اساسى ترين اعتقادات خود مى دانند و حتى از به كار بردن نام امام براى ديگر بزرگان اهل بيت دريغى نداشته و روايات آنان را نقل كرده و براى آنان احترام ويژه اى قائل بوده اند. ۲ مذهب زيديه كه تاكنون به
1.علاوه بر مراجع و منابع اصلى زيديه، همچون الإفادة، المصابيح، الحدائق الوردية، التحف شرح الزلف و... ، در خصوص شرح حال زيد بن على(ع) تاكنون تأليفاتِ مستقلِ بسيارى از مؤلفان زيديه، اماميه و اهل سنت، منتشر شده است كه به نام برخى از آنها اشاره مى شود:
الامام زيد بن على نور على نور، اسماعيل بن ابراهيم وزير؛ زيد بن على (مقاله)،عبدالله بن عبدالكريم جرافى؛ زيد بن على جهاد حق دائم، ابراهيم بن على وزير؛ الامام زيد بن على شعلة فى ليل الاستبداد،محمد يحيى سالم عزّان؛ قدوة المستبصرين،يحيى بن محمد مؤيدى؛ الامام زيد، حياته و عصره، آراؤه و فقهه، محمد ابوزهره؛ نثورة زيد بن على، اجى حسن؛ نزيد بن على و مشروعية الثورة عند أهل البيت، ورى حاتم؛ زيد بن الامام على بن الحسين(ع)، على محمد دخيل؛ البرهان الجلىّ على ايمان زيد بن على، محمد مهدى موسوى اصفهانى؛ زيد الشهيد، عبدالرزاق موسوى مقرم؛ رهبر انقلاب خونين كوفه، (ترجمه فارسى زيد الشهيد)،عزيزالله عطاردى؛ زيد شهيد انتقامگر، محمد محمدى اشتهاردى؛ سيره و قيام زيد بن على، حسين كريميان؛ پيكار مقدس زيد بن على و فرزندانش، ابراهيم وحيد دامغانى؛ شخصيت و قيام زيد بن على، ابوفاضل، رضوى اردكانى؛ خروج زيد بن على، محمد حسين، منظور الاجداد؛ بطل رشيد زيد شهيد، محمد عباس قمر زيدى؛ أبوالحسين زيد الشهيد، محسن امين؛ الامام زيد بن على المُفترى عليه،شريف صالح احمد خطيب.
2.به عنوان نمونه، در كتابِ مطمح الامال، تأليف قاضى حسين بن ناصر مهلا، (م ۱۱۱۱ ق) كه به تازگى براى اولين بار به وسيله مؤسسه فرهنگى امام زيد بن على(ع) منتشر شده، مؤلف قبل از آن كه به شرح حال امامان زيديه بپردازد، در بخشى جداگانه از تك تك امامان اثناعشريه با عنوان امام ياد كرده و به شرح حال آنها پرداخته است.
