نقد متن(1)

(پيشينه تاريخى)

مهدى مهريزى

استناد به حديث به عنوان يك منبع دينى، آن گاه سزاوار است كه از صدور آن اطمينان حاصل گردد وگرنه، هرگاه در صدورش شك و ترديد رَوَد، نمى توان بدان استناد جست و آن را مصدر استنباط فقهى يا معارف دينى قرار داد. البته حديث به عنوان مجموعه اى از ميراث مسلمانان، مى تواند مورد پژوهشهاى گوناگون تاريخى، اجتماعى و فرهنگى قرار گيرد.
مسئله صدور حديث از دوره هاى نخستين تاريخ اسلامى مورد اهتمام قرار داشته است و اين موضوع در سخن و سيره پيامبر(ص)، امامان شيعه(ع)، صحابه و ياران آنها به وضوح مشهود است.
صدور حديث گاه از طريق ارزيابى سند پيگيرى مى شود و گاه از طريق متن . راه نخست، همان است كه دانش رجال متكفل آن است و كتب فراوانى در باب آن نگاشته شده است. راه دوم كه بررسى متن باشد، همان است كه به نقد متن شناخته مى شود. اين طريق پيشينه اش از طريق اول بيشتر است، چنان كه در مباحث آتى خواهد آمد، لكن مانند رجال